1-маърўза: Кириш

 
 
5.2.Gazli manometrik termometrlar. 
 
Gazli manometrik termometrlarning ishlash prinsipi germetik berkitilgan 
termosistemadagi inert gaz bosimining haroratga bog‟liqligiga asoslangan. Gazli 

---

28 
termometrlardagi boshlang‟ich bosim haroratni o‟lchash chegaralariga bog‟liq bo‟lib, 
odatda 0,98……4,9 mn/m2 ni tashkil qiladi. Bu termometrlar 1500S dan + 10000S 
gacha haroratlarni o‟lchashga imkon beradi. Gazli termometrlarning ish moddasi 
sifatida asosan azot ishlatiladi. 
Gazli termometrning ishi ideal gaz bosimi va harorati orasida to‟g‟ri chiziqli 
munosabat o‟rnatuvchi Sharl qonuniga asoslangan: 
 
 




,
1
0
0
t
t
P
P
t




 
 
 
 
 
(5.1) 
 
bunda P
0
va P
t
- gazning 0 va t haroratlardagi bosimi, 

- gaz kengayishining termik 
koeffitsienti; t
0
va t - 
0
С da berilgan boshlangich va sunggi haroratlar. 
Termometr shkalasi tekis chiqadi, bu esa uning afzalligi hisoblanadi. 
Haroratlar farqi tufayli bosimning o‟zgarishi quyidagi ifodadan aniqlanadi: 
 


0
0
0
t
t
t










,
(5.2) 
 
 
Gaz bilan to‟ldirilgan termometr sistemasidagi boshlang‟ich bosim 
 


0
0
t
t






,
(5.3)