1-маърўза: Кириш

Bir naychali (kosali) asboblar. Bu asboblar ikki naychali asboblarning bir turi 
bo‟lib, ikkinchi naycha o‟rniga keng idish (kosa) ishlatiladi. 
Ortiqcha bosim ta„sirida kosadagi suyuqlik sathi pasayib, naychadagi sath 
oshadi. Bu hol uchun quyidagini yozish mumkin: 
)
(
)
(
1

 




g
H
h
P
орт
(11.10) 
Kosali manometrning afzalligi shundaki, naychadagi suyuqlik meniskining 
holati bir marta hisoblanadi. Bu asbobning kamchiligi idishdagi suyuqlik sathining 
pasayishi natijasida N ga teng hato sodir bo‟lishidadir. Aniq, asboblar uchun 
quyidagi munosabat urinli: 
,
s
S
H
h

(11.11) 
bunda
S – idish kesimining yuzasi, m
2
; s – naycha kesimining yuzasi, m
2
;
(11.9) va (11.10) tenglamalardan quyidagi kelib chiqdi: 
),
)(
1
(
1





S
s
hg
P
орт
(11.12) 

---

71 
Agar s/S – nisbat 1/400 dan ortiq bo‟lmasa, N kattalikni e„tiborga olmasa 
bo‟ladi: 
)
(
1




hg
P
орт
(11.13) 
Suyuqlikli manometrlar bilan o‟lchanadigan bosimning yuqori chegarasi 
asbobning katta-kichikligiga bog‟liq. 
Tajribada asboblar 0,196 MN/m2 (2 kgk/sm2) dan oshmaydigan bosimni 
o‟lchash uchchun ishlatiladi. 
Mikromanometrlar. Juda kichik bosimlarni o‟lchash uchun og‟ma naychali 
mikromanometrlar ishlatiladi. 
Naychaning 
holati 
og‟ma 
bo‟lgani 
sababli 
o‟lchanayotgan bosimni 
muvozanatlaydigan suyuqlik ustunining uzunligi: 
sina
n
h


, (11.14) 
bunda n- suyuqlik meniskining shkala bo‟yicha siljishi, m. 
Bunday asboblar 157…980 N/m2 (16…100 mm suv. ust.) chegaradagi 
bosimlarni o‟lchashga muljallangan. Bu asboblarning hatosi ±1,0% dan oshmaydi.