1-mavzu. Fanga kirish. Fanning maqsadi va vazifalari. Akrreditatsiya tushunchasi va akkreditatsiya sohasiga oid me’yoriy xujjatlari

Muvofiqlikni baholash qoidalari va vazifalari
Muvofiqlikni 
baholash 
sohasida. 
Tomonlar 
ishlab 
chiqilayotgan 
va 
qo‘llanilayotgan muvofiqlikni baholash tizimi xalqaro savdoda to‘siqlarni 
yaratmasligiga kafolat berishi lozim. 
Muvofiqlikni baholashda, standartlarga yoki texnik reglamentlarga mahsulot 
muvofiqligini tasdiqlash qo‘llanilib, ishtirokchi davlatlar quyidagi shartlarni 
bajarishlari shart: 

---

• 
ta’minotchining mahsulotga javobgarligi uchun chiqarilayotgan mahsulot 
bilan boshqa davlat hududlarida qatnashish, o‘xshash mahsulot ta’minotchisi 
uchun baholashni o‘tkazishga ruxsatni eng qulay shaklda muvofiqlikni 
baholash jarayoni ishlab chiqadi va qo‘llaydi; 
• 
muvofiqlikni baholash jarayoni o‘ta qat’iy bo‘lmasligi yoki o‘ta qat’iylik 
zaruriyat bo‘lganda nomuvofiqlik kelib chiqiishi mumkin bo‘lgan xavf-
xatarlarni hisobga olib mahsulot standartlar va texnik reglamentlarga 
tasdiqlash uchun qo‘llash; 
• 
muvofiqlikni baholash har bir jarayonini o‘tkazish davrida, bundagi 
talabgorga layoqatli idora uning talabnomasini aniqlashtirish va zaruriyat 
bo‘lganda o‘z vaqtida to‘g‘rilovchi amallarni qabul qilish holatlari hamda 
baholash natijalarini unga xabar qilishiga talabgorning o‘zi xarajatlarni 
amalga oshirishi lozim; 
• 
mahsulot, boshqa davlat qatnashchisi hududida ishlab chiqarilayotgan 
mahsulotlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarning maxfiyligiga ham mahalliy 
mahsulotlar kabi rioya qilinadi; 
• 
boshqa davlat qatnashuvchisi hududida ishlab chiqarilayotgan mahsulot 
muvofiqligini baholash uchun chaqirilgan, shuningdek mahalliy mahsulotlari 
muvofiqligi uchun muvofiqlikni baholash idorasi va talabgor o‘rtasida 
hududiy farqlar tufayli yuzaga kelgan xarajatlar ro‘yxati uchun to‘lovlar 
bo‘lishi lozim; 
• 
muvofiqlikni baholashdan keyin mahsulot talablariga texnik o‘zgartirishlar 
kiritilgan holatlarda mahsulot standartlar yoki texnik reglamentlarga muvofiq 
saqlanishiga o‘zgarish ta’sirlari o‘rnatilib modifikatsiya qilingan (turlash) 
mahsulot muvofiqlikni baholash jarayoni chegaralanadi; 
• 
muvofiqlikni baholash jarayonini bajarishga bog‘liq shikoyatlarni ko‘rib 
chiqish mexanizmi o‘rnatilgan bo‘lishi lozim. 
Agar xalqaro tashkilot tavsiyalariga muvofiq amalda bo‘lmagan yoki muvofiqlikni 
baholash tizimi xalqaro tashkilotlar tavsiyalaridan farq qilsa va bu tizim boshqa 
davlatlar savdosida ahamiyatli ta’sir qilsa tomonlar quyidagilarga majbur: 
oldin taklif qilinayotgan muvofiqlikni baholash tizimi haqidagi xabardor qilishni 
qanday qilib bosib chiqarish ya’ni qiziquvchi tomonlar bu xabarlar bilan o‘z vaqtida 
tanishishi mumkinligi; 
• 
BJST kotibiatini taklif qilinayotgan tizim maqsadining qisqacha tavsifi, 
tizimda qo‘llanilayotgan mahsulotlar to‘g‘risida xabardor qilish; 
• 
taklif qilinayotgan tizim qoidalari haqida to‘liq ma’lumotlar yoki bu qoidalar 
nusxasini boshqa tomonlarning haq-huquqlarini kamsitmasdan talablar 
bo‘yicha taqdim qilish. 
Ko‘rsatilgan shartlar tanlangan davlat qatnashchilari hududida mahsulotni 
tekshiruvdan o‘tkazish uchun to‘siqlarni yuzaga keltirmasligi lozim. Muvofiqlikni 
baholash jarayonini yanada to‘liq uyg‘unlashtirish maqsadida davlat qatnashchilari 
muvofiqlikni baholashga taaluqli xalqaro idoralar qo‘llanmasi va tavsiyalarini ishlab 
chiqishda faol ishtirokini qabul qilish lozim. Ishlab chiqilayotgan muvofiqlikni 
baholash jarayonlari munosabatida ularni ishlab chiqishda analogik shartlarni 

---

standartlashtirishda qabul qilinayotganligi haqida o‘z vaqtida va oydinlik bilan 
xabardor qilishni ta’minlash uchun davlat-ishlab chiquvchi barcha shartlarni 
bajaradi. Davlatlarning xususiy mulk egalari boshqa davlat qatnashchisi o‘tkazgan 
muvofiqlikni baholash natijalari ya’ni bu baholash jarayonida tafovut bo‘lsa ham 
imkoniyat bo‘yicha tan olishi lozim. Tafovutlarda standartlar yoki texnik 
reglamentlarda o‘rnatilgan muvofiqligiga xolisona to‘siqlar bo‘lmasligi lozim. Tan 
olishni asosan muvofiqlikni baholashni o‘tkazuvchi, Xalqaro tashkilotlar 
qo‘llanmalari va tavsiyanomalari bo‘yicha akkreditlashtirishda tasdiqlangan texnik 
layoqatli idoralar olib borishi lozim. Ishtirokchi davlatlarga muvofiqlikni baholash 
natijalarini o‘zaro tan olish to‘g‘risidagi tuzilgan kelishuv uchun muzokaralar olib 
borish tavsiya qilinadi. Agar zarur bo‘lsa standartlarga yoki texnik reglamentlarga 
mahsulot muvofiqligini to‘liq ishonsa, davlat-qatnashuvchisi xalqaro muvofiqlikni 
baholash tizimini ishlab chiqishi va qabul qilishi, uning a’zosi bo‘lishi yoki uning 
ishlarida qatnashish imkoniyati mavjud.