1-mavzu. Fanga kirish Reja: Dramaturgiya nima? Rejissyorlik qanday kasb

Nazorat savollari:

1. 
   Dramaturgiya fani nimani o’rgatadi.
   
2. 
   Kino tarixining asosiy bosqichlarini sanab bering.
   
3. 
   Ovozsiz kinematogaf davrini belgilang.
   
4. 
   Kinoga ovozning kirib kelishi nimalarni o’zgarishiga sabab bo’ldi.
   
5. 
   Zamonaviy kinematograf va undagi dramaturgic o’zgarishlarni batafsil yoritib bering.
   

Кinо, ТV dа тur vа janrlar

Reja:

1. 
   Кinо va ТVning turlari.
   
2. 
   Кinо va ТV dа аsоsiy janrlar.
   
3. 
   Janrni aniqlash.
   
4. 
   Kino asar janrlari tasnifi: komediya, drama, tarixiy, fantastika, triller, detektiv va boshqalar.
   

1. 
   Кinо va ТVning turlari.
   

Kino va televidenie rivojlanish bosqichida o`ziga xos bo`lgan yo`nalish turlari paydo bo`ldi. Kino san`ati asosan quyidagi turlarni o`z ichiga qamrab oladi.

• 
  a) Хужжатли (хроникал, портрет, очерк, манзарали, тематик)
  
• 
  б) Илмий оммабоп (барча фанлар, сохалар йуналиши буйича)
  
• 
  в) Бадиий (кахрамон характери бирламчи)
  
• 
  г) Анимация (мултик, эртак, афсона ва бошкалар)
  

Havaskor kishi hujjatli-hayotiy faktlar asosida emotsional kechinmalar qo‘lga kiritiladi, deb o'ylaydi. Agar shunday bo‘lsa edi, gazeta o'qib ham ko‘z yoshi to‘kish kerak edi. U yerda juda jiddiy faktlar bor. Ammo negadir, hech kim yig‘lamaydi. Chunki drama uchun faktlar hech narsa emas. Asosiysi - biz bu faktlar bilan qanday ishlashimizdadir. Endi biz aynan shu xususda to‘xtalamiz.

Tolstoy dastlabki o‘ylab topilgan g‘oyani bir marta va asrlar osha ko‘riladigan buyuk kinoroman darajasigacha ko‘taradi. 0‘z kinofilmida u hamma narsani bir o‘zi amalga oshiradi. U ssenarist va rejissor, operator va rassom. Bosh qahramonlardan tortib, ufqda bir ko‘rinib o‘tuvchi ikkinchi darajali barcha qahramonlar ham faqat uning talanti bilan bunyod etilgan va jonlantirilgan.

Shekspir boisa, o‘ylab topilgan g‘oyani shunday poetik tarzda rivojlantirish kerakki, voqea yuragida hayot barq urib tursin va ijodkorlarni birgalikda ijod qilishga ruhlantirsin, deb o‘ylaydi. Uning pyesalari - energiya yig‘indisi, film yoki spektaklning yuragidir.

Anna Karenina bittagina boiishi mumkin. Siz bu rolni o‘ynagan yulduzga qarab turib: «Yo‘q, o‘xshamapti!» - deysiz. Chunki Tolstoy uni romanda xuddi tirikday, o‘ta aniq tarzda yaratgan.

Gamletlar esa minglab va turli-tuman bo‘lishlari mumkin. Gamletni hatto ayollar - masalan, Sara Bemar, - ham o‘ynagan. Personajning genial yuragi, rolning genial energiyaviy zaryadi Gamletdir. Shekspirda va Tolstoyda - voqealar yaratish haqida bir- biriga qarama-qarshi bo‘lgan ikki xulosa mavjud. Ammo ularning har ikkalasi ham dramaning o‘z paytida Aristotel tomonidan kashf etilgan universal qonunlaridan kelib chiqishgan (biz hali ular haqida ham gapiramiz).



«Voqea yuragi» - bu obrazli ifoda. U - drama tizilmasining (strukturasining) emotsional markazi. Har bir drama qat’iy qurilgan skelet-tizilmaga ega. Bunday omii poetik xayolotning erkin parvozini xush ko‘ruvchilar uchun katta umidsizlikdir.

Tizilma - qadimiy yunonlardan to bizning kunlarimizgacha kelgan har qanday dramaning asosidir. U tomoshabin tuyg‘ularini, ruhiy dunyosini mumkin qadar yuqori darajagacha o‘sishini nazorat qilib

turadi. Yaxshi kinofilm yoki spektakldan boshqa hech qanday san’at asari sizni bir yarim soat davomida crziga maftun eta olmasligi va hayajonga sola olmasligini o‘z tajribangizdan bilasiz. Eng markazda dramaturg va rejissor tomonidan vujudga keltirilgan voqea yuragi tepib turadi.

2.