1-Мавзу: Фаннинг мавзуи, максади ва вазифалари

Joriy sozlash jixozlar kapital remont kilinguncha ishga holatida bo’lishligi uchun amalga oshiriladi. Bunlda tez yoyilib ketadigan mashina qismlarini yangisi bilan almashtirib asbob-uskunalar tartibga keltirilib, asosiy vositalar shayligi ta’minlab beriladi. Texnika kurigi va joriy sozlash jarayonlari chilangarlar tomonidan bajariladi.
Urtacha sozlash jixozlarning yaroklilik xolatini saklab turish maksadidi utkaziladi. Bunda uskunalarning texnik xolati tekshiriladi, uning xamma qismlari kurib chikiladi, aniklangan nuksonlar bartaraf etiladi, eyilganlari yangisi bilan almashtiriladi, tozalanadi, yuviladi, joylanadi.
Kapital sozlash bajariladigan ishning murakkabligi va xajmi jixatidan kattaligi bilan boshka sozlashlardan farak kiladi. Bu sozlashning asosiy maksadi dastgoxlarni yangilariga almashtirish, qismlarini kayta yangilash kabi ishlardan iborat. Kapital sozlashlarga sarflangan xarajatlar mahsulot tannarxiga kiritiladi. Bu ishni asosan mexanika ustaxonasining mutaxassislari bajaradi. Dastgoxlarni sozlash reja asosida amalga oshiriladi.
Ta’mirlash ishlarini rejalashtirishning asosiy kursatkichlariga:

• 
  sozlash davri (tsikli)ning davomiyligi;
  
• 
  sozlash davrida dastgoxlarning normativ ishlamay turishi;
  
• 
  sozlash jarayonlarining sermexnatliligi;
  
• 
  dastgoxlar tuzilishining murakkabligi.
  

Sozlash tsikli deb ikki kapital remont oraligidagi yoki dastgoxlar korxonaga sotib olinganidan to kapital sozlash davrigacha bulgan muddatga aytiladi. Uning davomiyligi yil, kvartal, oy, kun, soat bilan belgilanadi.
Sozlashlararo tsikl deb dastgoxni ikki rejali sozlash orasidagi vaktga aytiladi. Dastgoxlarni sozlashda ularning tuzilishi va murakkabligiga karab guruxlarga ajratiladi. Sozlash davrining tarkibi va ularga xizmat kursatish normativlar asosida olib boriladi. Sozlash davrida turli xil kurik va ta’mirlashlar bir-birlari bilan bir necha marta almashib keladi (kurik, joriy, urta, kapital sozlash).Bunday tsikl almashib kelishini tsikl tuzilishi deb ataladi. (2-jadval).

2- jadval

Dastgoxlarning normativ asosida sozlashning tuzilishi.

Dastgoxlar nomi	Kurik		Joriy		Kapital
	tuxtash oraligidagi vakt, kun	tuxtash muddati (soat)	tuxtash oraligidagi vakt, kun	tuxtash oraligi dagi vakt, soat	tuxtash oraligidagi vakt, yil	tuxtash muddati, kun
press-mashina	15	4	90	96	3	reja asosida

Texnologik dastgoxlarni sozlashda ularning sermexnatliligi aniklanadi va u quyidagi formula orkali ifodalanadi: