1-mavzu: “Ilmiy tadqiqot metodologiyasi fanining maqsadi va vazifalari ilmiy blimlarning metodologik asoslari Reja

maktablari paradigmal darajani namoyon qilsa, mamlakat, alohida oliy ta ’lim 
muassasalari yoki ilmiy tadqiqot institutlarida faoliyat olib boradigan ilmiy 
maktablar lokal darajani aks ettiradi. Ilmiy maktabning paradigmal darajasi o‘z 
navbatida o‘z etakchilariga ega bo‘lgan lokal darajadagi ilmiy maktablaming 
majmuini tashkil qiladi. Ilmiy maktablarda bir yoki undan ortiq yetakchilar bo‘lishi 
mumkin. Ilmiy maktabda o‘ziga xos ilmiy innovasion mexanizmlar amal qiladi, 
ulaming paydo bo‘lishi doimo yangi g‘oyalami amaliyotga joriy qilishda shu 
g‘oyaga aks g‘oyani ilgari suruvchi opponentlar bilan kurashida shakllanadi. Ba’zi 
olimlaming fikriga ko‘ra yangi g‘oyalar ilgaridan qotib qolgan eski g‘oyalardan 
amaliy ahamiyati bilan ustivorlik qiladi, ilmiy maktab vakillarining shu g‘oyani 
himoya qilishi uning amaliyotga joriy qilinishining garovidir. Ilmiy maktabda 
ustozning rahbarlik mahorati va ilmiy salohiyati, olimlik mas’uliyati muhim 
ahamiyatga ega. Ilmiy maktablar nazariy konsepsiyalami rivojlantirishga 
yo‘naltirilgan ilmiy g‘oyalar majmui shaklida namoyon bo‘ladi. Ilmiy maktablar 
ilgari surilgan g‘oyalaming masshtabi, ulaming ahamiyatiga ko‘ra bir-biridan farq 
qiladi. Ilmiy maktablaming o‘ziga xos xususiyati g‘oyalarni umumlashtirish 
xossasiga egaligidir. Ilmiy maktablarda individual ilmiy tadqiqot olib borish metodi 
shakllanadi. 
Metod (yunon. metods - usul) keng ta ’noda yo’l, ijodiy faoliyatning har 
qanday shakli kabi ma’nolarni anglatadi. Metod i yoki bu shaklda ta’lum qoida, 
tartib, usul, harakat va bilim mezonlarining yig ’indisi hamdir. U tamoyillar, 

---

talablar tizimi bo‘lib, subektni aniq vazifani bajarishga, faoliyatning shu sohasida 
ma’lum natijalarga erishish sari yo‘naltiradi. U haqiqatni izlashda vaqt, kuchni 
tejaydi, maqsadga eng yaqin va oson yo‘l bilan etishishga yordam beradi.