1-mavzu. Jismoniy tarbiya mashg’ulotlarida qo’llaniladigan jismoniy tarbiya metodlari reja

Quyidagilarni o’yin metodining xarakterli belgilari deb qarash mumkin:  
1. O’yin holatida raqiblik va emotsionallik elementlarini aniq ifodalash. O’yin 
metodi insonlar orasidagi eng qiyin muno sabatlarni yuzaga chiqarishi imkonini 
beradi. Xatto yugurish Musobaqasi sharoitida katnashuvchilar orasida shunchalar 
ko’p kirrali holatlar vujudga keladiki, Lekin u ikki o’yinchi urtasidagi paydo bo’lgan 
holatlardan ancha oz bo’ladi. Shu bilan bog’liq holda o’yin metodini o’yinchilar 
orasidagi munosabatlarni kat’iyan reglamentlashtirishni talab qiladi.
2. Harakat faoliyatini bajarish davomida sharoitning o’zgaruvchanligi.
Buning natijasida uynovchilar paydo bo’ladigan vazifalarni hal qilishning 
turlituman usullariga ega bo’lishi kerak, ularda shakllangan malakalar o’zgaruvchan 
sharoitda moslanuvchanligi va egiluv chanligi bilan ajralib turishi lozim.
3. Harakat faoliyatidagi ijodiy tashabbus (initsiativa)larga yuqori talablar 
quyish. O’yin holatining o’zgaruvchanligi jismoniy mashqlarning natija 
beradiganlarini tanlashni va mustaqillikni faolrok namoyon qilish talabini qo’yadi.
4. Harakat faoliyati va yuklama xarakterida kat’iy reglamentlashtirishning 
yo’qligi. O’quvchilar maxsus yoki shartli (soddalash tirilgan, murakkablashtirilgan) 
koidalar chegarasida paydo bo’lgan hara kat faoliyati vazifalarini hal qilish uchun 
o’zlari samarali hisob langan harakat faoliyatlaridan foydalanishlari mumkin. Bunda 
o’quv chiga tushayotgan yuklama to’laligicha uning o’yinda bajarayotgan funktsiya 
si faolrok bajarilishi va oldindan belgilangan sharoiti (yindan foyda lanish metodi 
davomiyligiga, o’yinchilar soni, o’yin mazmuni va boshqalarga bog’liq. Yangi 
9
Кожухова Н.Н. и др. Теория и методика физического воспитания детей дошкольного возраста: схемы и 
таблицы. М.: Владос. 2003.

---

harakat faoliyatlarini o’rganish uchun o’yin metodidan foydalanilsa, shuday 
hollarda reglamentlashtirish darajasi oshadi. Masalan, o’yin metodi bilan kanatga 
uch usul bilan tirmashib chiqishning biror - bir elementini urganayotgan bo’lsak, 
osilib turganda oyoklarnii tizzadan buib oldinga yigish(ko’tarish)ni - o’rgatishni 
o’yin tarzida chukurlik ustidan osilib turgan kanatga uchib utish o’yinini qo’llash 
bilan olib borish mumkin.
5. O’yin faoliyati vazifalari bilan muvofiq harakat faoliyatlari va sifatlarining