1 Mavzu: Kirish. Shaharsozlikda transport tarmog‘i tushunchasi. Reja Shahar va shaharsozlik

Shaharsozlikda transport tizimi tushunchasi 
Zamonaviy shaharda transport, shahar tashkil etuvchi omil hisoblanadi. 
Transport magistrallari va ko‘chalar tarmoqlari shaharning rejali tuzilmasining 
asosiga aylanmoqda, chunki ijtimoiy va texnik taraqqiyot shaharning faol 
kuchlarining rivojlanishini keltirib chiqaradi. Boshqa tomondan ilk davrlarda 
tashkil topgan yirik shaharlar, kam o‘tkazuvchanlik imkoniyatiga ega bo‘lgan tor 
va kalta ko‘chalardan iborat. Mavjud ko‘cha tarmoqlari va jadal harakat o‘rtasidagi 
qarama-qarshilik dunyoning qariyb barcha yirik shaharlarida kuzatilmoqda. Bu 
holat rejalashtirilgan tuzilmaning quyidagi kamchiliklari tufayli vujudga kelgan. 

---

Birinchidan, eski shaharlarning reja tuzilmasi tranzit transportlarning shahar 
markazidan o‘tishi xususiyati bilan bog‘liq. Bu, unga nisbatan ortiqcha bosimning 
oshishiga olib keladi. 
Ikkinchidan, shaharlarda ko‘cha tarmoqlarining aniq taqsimlanishi mavjud 
emas. Tez qatnov ko‘chalar tranzit harakatni ta’minlash imkoniga ega emas. 
Ko‘chalarning transport qatnovchi qismining kengligi oz va shu bilan birga transport 
to‘xtash joylari yo‘q. 
Uchinchidan, jadal harakat ko‘chalarida turli qavatli transport chorrahalari 
etarli emas. Transport oqimlari piyoda yo‘laklaridan to‘liq ajratilmagan. 
To‘rtinchidan, magistral ko‘chalar bo‘yida joylashgan turar joy binolari 
shovqin, chang va gazdan etarli darajada himoyalanmagan. 
Ko‘cha dizayni loyihasida avtotransport vositalari 
 
Avtomobillar paydo bo‘lgandan 
buyon 
muammolar, 
chorrahalarda 
yuzaga keladigan nizolar soni ortib 
bormoqda. Halqa yo‘llar arzon bo‘lish 
bilan bir qatorda, estetik jihatdan 
chiroyli va u bexatar 
harakat 
 
nazoratini ta’minlaydi. Halqa yo‘llar turli harakat ishtirokchilari o‘rtasida 
nizolarni kamaytiradi, tezlik pasayishi evaziga tartibni barqarorlashtiradi.