1-mavzu. Maktabgacha yoshdagilar jismoniy madaniyati. Mashgʻulot turi: ma’ruza Mavzu rejasi

Jismoniy rivojlanganlikning 2-7 yoshdagilar uchun o‘rtacha ko‘rsatgichlari 
Yoshi 
Ko‘k.qafas.aylana 
Bo‘yi, sm 
Vazni, kg.
2 
84-86 
12,3 - 12,7 
50,4 - 51,4 
2.5 
93-94 
13,5 - 13,9 
51.4 - 52,0 
3 
95-96 
14,0 - 14,5 
52,3 - 53,0 
3.5 
97-98 
14,5 - 15,0 
53,1 - 54,1 
4 
100-102 
15,5 -16,0 
54,0 - 55,0 
4.5 
103-104 
16,5 - 17,0
55,0 - 56,1 
5 
105-106 
17,5 - 18,0 
56,1 - 56,5 
5.5 
109-110 
18,0 - 19,0 
56,9 - 57,0 
6 
112-115 
20,0 - 21,5 
57,2 - 57,5 
7 
122-124 
23,0 - 25,0 
57,9 - 60,0 
 

---

Yurak asab boshqariluvi takomillashgan emas, shuning uchun uning qo‘zg‘alishi 
tez, qisqarishlar ritmi osongina buzilishi mumkin, jismoniy yuklama ostida yurak mushagi 
ancha tez toliqib qoladi. Lekin, harakat faoliyati o‘zgarishi bilan bolaning yuragi tez 
tinchlanib, o‘z faoliyatini tiklab olish imkoniyati kuchli bo‘ladi. Shuning uchun ham 
bolalar bilan shug‘ullanganda jismoniy mashqlarning xilma-xilligiga e’tibor berish: 
harakatli o‘yinlarni birmuncha tinch sur’atli o‘yinlar bilan navbatlashtirish va bolaga tez-
tez qisqa muddatli dam olish uchun tanaffuslar berib turilishi lozim. 
Maktabgacha yoshdagi bolalarda 3 yoshgacha bo‘lgan bolalarga nisbatan asab tizimi 
yaxshiroq rivojlangan bo‘ladi. Bu davrda bosh miyada asab hujayralarining yetilishi 
jarayoni nihoyasiga yetadi, bosh miya tashqi ko‘rinishi va og‘irligiga ko‘ra katta odam 
miyasiga yaqinlashib qoladi, biroq asab tizimi hali ancha kuchsiz bo‘ladi. Shuning uchun 
maktabgacha yoshdagi bolalarning o‘ta ta’sirchanligini hisobga olish, ularga niho yatda 
ehtiyotlik bilan muomala qilish, uzoq muddatli, og‘ir yuklamalar ber maslik, haddan ortiq 
toliqtirmaslik kerak, chunki bu yoshda ta’sirlanish jarayonlari tormozlanish jarayonlaridan 
ustun bo‘ladi. 
Bolalarda yetti yoshgacha, garchi ularda qon bilan ta’minlanish kattalarnikidan 
yaxshiroq bo‘lsa-da, suyaklarning shakllanish jarayon lari tugallanmaydi. Skeletda 
tog‘aysimon to‘qimalar ko‘p bo‘lib, shu tufayli uning keyingi rivoji ro‘y beradi, ayni 
vaqtda suyaklarning yumshoqligi ham shu bilan tushuntiriladi.