1-mavzu: mustaqillikka erishishi arafasida

partiyasi Markaziy komitetining birinchi sekretari qilib 
saylandi. 
1988-yil 15-may 
Sovet qo‘shinlarini Afg‘onistondan olib chiqish boshlandi. Ular 
Amudaryo orqali Termizga olib o‘tilib, dastlab Toshkent 
oblastining Chirchiq shahriga joylashtirildi. 
1988-yil 16-noyabr “Birlik” xalq harakati tashkil topdi. 
1989-yil 
12-19-yanvar 
O‘zbekistonda butun ittifoqda bo‘lgani kabi aholini ro‘yxatga 
olish tadbiri o‘tkazildi. Bu paytda O‘zbekistonda 19.906.000 
kishi yashagan. 
1989-yil 15-fevral 
Afg‘onistondan so‘nggi sovet jangchilar olib chiqib ketildi. 
1989-yil 26-mart 
SSSR Xalq deputatligiga saylovlar bo‘lib o‘tdi. 
1989-yil may 
KPSS Markaziy Komiteti huzuridagi Partiya kontrol komiteti va 
SSSR Oliy Soveti Prezidiumi maxsus komissiyasi tuzildi. 
Mazkur komissiya Gdlyan va Ivanov guruxi sotsialistik 
qonunchilikni qo‘pol tarzda buzdilar, deb so‘zsiz tasdiqladilar. 
1989-yil 
20-24-may 
Quvasoy (Farg‘ona oblasti)da tub aholi bilan shu yerda 
istiqomat 
qiladigan 
mesxeti 
turklari 
yoshlarining 
tartibsizliklarni keltirib chiqarishlari Farg‘ona voqealarining 
boshlanishiga turki bо‘ldi. 
1989-yil 25-may – 
10-iyun 
Moskvada SSSR xalq deputatlari birinchi syezdi bo‘lib o‘tdi. 
1989-yil 25-may 
SSSR Xalq deputatlari birinchi syezdi ochilgan kuni Gdlyan 
boshliq tergov guruhi yuzasidan jinoiy ish qo‘zg‘atildi. Ammo 
T.X.Gdlan va N.V.Ivanovlar SSSR xalq deputati ekanliklari 
(dahlsizlik maqomi)dan foydalanib, ozodlikda qolishdi. 
1989-yil 3-iyun 
Marg‘ilon shahrining shimoliy-sharqida joylashgan Toshloq 
rayonida katta qonli to‘qnashuv yuz berdi. 
1989-yil 3-iyun 
Farg‘ona viloyatining Oxunboboyev rayonidagi Surxtepa 
qishlog‘ida xunrezliklar sodir bо‘ldi. Natijada jami 20 kishi 
xalok bo‘ldi. Mesxeti turklarining uylari, shuningdek, 5 nafar 
o‘zbeklarning hovlisi ham yoqib yuborildi. 
1989-yil 3-iyun 
O‘zSSR Ministrlar Sovetining raisi G‘.Q.Qodirov rahbarligida 
hukumat komissiyasi tuzildi. Biroq 16 kishidan iborat hukumat 
komissiyasining to‘liq tarkibi faqat 6-iyunda shakllantirildi. Bu 
vaqtga kelib fojealar Farg‘ona viloyatining boshqar 
rayonlariga ham tarqalib ulgurgan edi. 
1989-yil 4-iyun 
Qo‘qon shahridan militsiya xodimlari Toshloqqa tashlandi. Bu 
paytda rayonda vaziyat boshqarib bo‘lmaydigan darajada izdan 
chiqib ketdi. 
1989-yil 4-iyun 
O‘zSSR Oliy Soveti Prezidiumining Farmoni bilan Farg‘ona 
viloyatining mesxeti turklari zich yashaydigan hududlarida 
kommendantlik soati joriy qilinadi. 

---

19 
Iyun 
oyi davomida 
Farg‘onaga ittifoqning markaziy 
rayonlaridan jami 13 000 nafar harbiylar keltirildi. 
1989-yil 6-iyun 
Moskvada 
SSSR 
xalq 
deputatlari 
birinchi 
syezdida 
R.N.Nishonov SSSR Oliy Soveti Millatlar Sovetining raisi 
qilib saylandi. 
1989-yil 11-iyun 
O‘zbekistonda motam kuni deb e’lon qilindi. Shu kuni 
Farg‘ona oblastining butun hududida osoyishtalik saqlanib 
turdi. 
1989-yil 15-iyun 
Toshkentda respublika partiya-xo‘jalik faollarining yig‘ilishi 
bo‘lib o‘tdi. Ushbu yig‘ilishda Farg‘ona fojealariga siyosiy 
jihatdan to‘g‘ri baho berilmadi. 
1989-yil 23-iyun 
O‘zbekiston Kompartiyasi Markaziy Komitetining XIV plenumi 
bo‘lib o‘tdi. Unda Islom Abdug‘aniyevich Karimov 
O‘zbekiston Kompartiyasi Markaziy Qo‘mitetining birinchi 
sekretari va Byuro a’zosi etib saylandi. 
1989-yil 23-iyul 
Sirdaryo oblast Guliston rayonidagi Lenin nomli kolxozda bir 
gurux yoshlar mesxeti turklarining xonadonlariga shikast 
yetkazadilar. 
1989-yil 3-sentabr 
Xalqaro Qo‘shilmaslik harakatining Belgrad shahrida bо‘lib 
о‘tadigan konferensiyasida ishtirok etish uchun borayotgan 
Afg‘oniston Respublikasining Prezidenti Najibullo Toshkentda 
to‘xtab o‘tdi. 
1989-yil 8-sentabr 
Qirg‘iziston poytaxti Frunze (Bishkek) shahrida O‘rta Osiyo va 
Qozog‘iston respublikalarining oziq-ovqat masalalariga 
bag‘ishlangan seminar-kengashi bo‘lib o‘tdi. Unda respublikalar 
Kompartiyasi Markaziy Komiteti birinchi 
sekretarlarining axborotlari tinglandi. 
1989-yil sentabr 
Islom Karimov tashabbusi bilan “paxta ishi”ni chuqur 
o‘rganish bo‘yicha O‘zbekistonda maxsus taftish komissiyasi 
tuzildi. 
1989-yil 2-noyabr 
SSSR Oliy Sovetining ikkinchi sessiyasida I.A.Karimov 
ishtirok etib nutq so‘zladi. 
1989-yil 21-noyabr I.A.Karimov O‘zbekiston SSR Ministrlar Sovetida Farg‘ona 
oblastida ro‘y bergan qonli fojealar sabablarini atroflchia 
o‘rganishga bag‘ishlab o‘tkazilgan yig‘ilishda ishtirok etib 
nutq so‘zladi. 
1989-yil 
12-24-dekabr 
Moskvada SSSR Xalq deputatlarining 2-syezdi bо‘lib о‘tdi. 
1989-yil 23-dekabr SSSR Xalq deputatlarining 2-syezdida SSSR prokuraturasining 
T.X.Gdlyan boshchilik qilgan tergov gruppasi faoliyati bilan 
bog‘liq bo‘lgan metariallarni tekshiruvchi komissiya axboroti 
tinglandi. 
1990-yil 19-fevral 
Toshkent oblastining Bo‘ka rayonidagi “Oktabr 40-yilligi” 
kolxozida o‘zbek va mesxeti turklari vakillarining guruhlari 

---

20 
o‘rtasida to‘qnashuv bo‘ldi. Voqea yuz bergan joyga 
respublika rahbarlari borishdi. 
1990-yil 26-fevral 
O‘zSSR Oliy Soveti Prezidiumi va Ministrlar Sovetining 
mesxeti turklari vakillari ishtirokida majlisi bo‘lib o‘tdi. 
1990-yil 3-mart 
Toshkent viloyati Parkent tumani markazida ommaviy 
tartibsizliklar tufayli qurbonlar bo‘ldi. Ushbu holat aholining 
kayfiyatiga salbiy ta’sir etib, noroziliklarni yanada kuchaytirdi. 
1990-yil 19-aprel 
Gdlan va Ivanov SSSR prokuraturasidagi o‘z vazifasidan 
chetlashtirildi. 
1990-yil 4-iyul 
I.A.Karimov KPSS XXVIII syezdida so‘zlagan nutqida 
“O‘zbeklar ishi” degan haqoratli gapga chek qo‘yishni talab 
qiladi. 
1990-yil 
avgust-sentabr 
Toshkent viloyatining Bo‘ka tumanida tartibsizliklar bo‘lib 
o‘tdi. 
1990-yil 
2-5-dekabr 
Namangan shahrida ichki qo‘shinlar harbiy xizmatchilari bilan 
mahalliy yoshlar o‘rtasida kelib chiqqan janjal natijasida 5 nafar 
harbiy xizmatchi va 3 fuqaro halok bo‘ldi, 25 kishi jarohatlandi. 
O‘zbekiston hukumat rahbarlari Namanganda 
bo‘lishdi. 

---

21