1-mavzu: O’zbekiston tarixi fanining predmeti, uni o’rganishning nazariy-metodologik asoslari

1207 y. u katta kuch bilan Movarounnahrga yurish boshladi. Bunga 1206 yilda
Buxoro sadri (hokimi) Muhammad ibn Abdulazizning zulmiga qarshi boshlangan
xalq harakati ham sabab bo’ldi. Sadr Muhammad qo’zg’olonni bostirish uchun
qoraxitoylardan yordam so’radi. Biroq, Muhammad Xorazmshoh qoraxitoylardan
oldinroq harakat qilib Buxoroni egallab oldi. Shundan keyin, u Samarqandga yurish
qilib, qoraxitoylarga qaram bo’lgan Samarqand hokimi Usmon (qoraxoniy)ni
bo’ysundirdi va o’ziga kuyov qilib oldi. 1210 y. Muhammad Xorazmshoh Talas
vodiysida qoraxitoylar ustidan g’alaba qozonib, o’z ahvolini ancha yaxshilab oldi.
Biroq, Muhammad Xorazmshohning bosqinchilik yurishlari va kaltabinlik bilan olib
borilgan siyosati xalqaro maydonda noroziliklarga sabab bo’ldi va u yakkalanib qoldi.
6-MAVZU: IX-XII ASRLARDA O’RTA OSIYO XALQLARI HAYOTIDA YUZ
BERGAN UYG’ONISH DAVRI. FAN VA MADANIYATNING YUKSAK
RAVNAQ TOPISHI
Reja:

---

1. O’rta Osiyoda madaniy yuksalishni ta’minlagan omillar va sharoitlar.
2. IX-XII asrlarda tabiiy va ijtimoiy fanlar hamda badiiy adabiyotning ravnaqi.
3. IX-XII asrlarda islom dini va so’fiylik.
4. IX-XII asrlarda me’morchilik va san’at.
Tayanch so’z va iboralar: Renessans, «Sharq Uyg’onish davri», «Bayt ul-
hikma», «Ma’mun akademiyasi», ilm-fan, O’rta Osiyoning buyuk allomalari, badiiy
adabiyot, islom madaniyati, hadisshunoslik, tasavvuf ta’limoti, binokorlik, me’morchilik,
maqbaralar, minoralar, masjidlar, madrasalar.
- I –
Uyg’onish davri, Renessans – O’rta Osiyo, Eron, Xitoy, G’arbiy Yevropada yuz
bergan madaniy va tafakkuriy taraqqiyot davri. «Renessans» (fransuzcha, renaitre –
qayta yuzaga kelmoq, yangidan tug’ilmoq) atamasi dastlab Italiyadagi madaniy-
ma’naviy yuksalish (XIV-XVI asrlar)ga nisbatan qo’llanilgan, uni o’rta asr
turg’unligidan yangi davrga o’tish bosqichi deb baholaganlar. Birinchi marta