1-mavzu: O‘zini o‘zni anglash psixologiyasi Reja

5. Desensitizatsiya atamasi psixologiyada takroriy taʼsir sababli yuzaga kelgan holatdan keyingi salbiylik hissini qoʻzgʻatuvchi yoki ijobiy turki orqali hissiy taʼsirchanlikni kamaytirish maqsadida oʻtkaziladigan davolash jarayoni hisoblanadi. Desensitizatsiya hissiyot bilan bogʻliq boʻlgan harakat tendentsiyasi keraksiz boʻlgan holatlarda, hissiy jonlanish tarzida, qayta qq’zgʻalgalganda ham sodir boʻladi. Ushbu jarayon psixolog Meri Kover Jons tomonidan ishlab chiqilgan boʻlib, u asosan odamlarga fobiya va tashvishlarni yengishda yordam berish uchun ishlatilinishini taʼkidlab oʻtgan.
Jozef Wolpe (1958) odamlarga biror narsaga moslashish uchun imkon yaratishda intensiv tartibda tashvishlantiruvchi stimullar holatlarning yuqori darajadagi roʻyxatini ishlab chiqadi. Tashvish, qoʻrquv yoki fobiya bilan ogʻrigan odamlar uchun dorilar mavjud. Biroq, empirik dalillar, ayniqsa depressiya yoki shizofreniya bilan ogʻrigan bemorlarda yuqori davolash tezligi sifatida desensitizatsiya usuli qoʻllab-quvvatlanadi^.
Desensitizatsiya samarali bo'lganda: anglagan passivlik, muvaffaqiyatli xulq-atvorni namoyish etish, o'z-o'zini gipnoz yordamida zararli omillarga neytral munosabat.


4.Turlari
Zamonaviy amaliy psixologiya shaxsning ichki holatini normallashtirish uchun turli xil aqliy o'zini o'zi boshqarish turlaridan muvaffaqiyatli foydalanadi.
Ommabop turlarga quyidagilar kiradi:
1.Tana jarayonlariga ta'sir ko'rsatishga imkon beradigan o'z-o'zini gipnoz qilishning maxsus formulalaridan foydalanishga asoslangan avtogen mashg'ulotlar;
2.Muayyan mashqlar orqali o'z-o'zini tarbiyalash;
3.Biofedbеck (биологическая обратная связь);
Biofedbеck ko'pchilikni ko'proq xabardor qilish jarayonidir fiziologik tijorat maqsadlarida o'z tanasining funktsiyalari, elektron yoki boshqa asboblardan foydalangan holda va tanadagi tizimlarni o'z xohishiga ko'ra boshqarish imkoniyatiga ega bo'lish. Odamlar har doim ong va qasddan turli darajalarda Biofedbеckni tabiiy ravishda olib boradilar. Biofedbеck va Biofedbеck loopini o'z-o'zini boshqarish deb hisoblash mumkin. Boshqarish mumkin bo'lgan ba'zi jarayonlarga quyidagilar kiradi miya to'lqinlari, mushak tonusi, teri o'tkazuvchanligi, yurak urish tezligi va og'riq idrok.
Biofedbеck sog'liqni saqlash, ish faoliyatini yaxshilash va fikrlar, his-tuyg'ular va xatti-harakatlarning o'zgarishi bilan birgalikda tez-tez yuz beradigan fiziologik o'zgarishlarni yaxshilash uchun ishlatilishi mumkin. Yaqinda texnologiyalar qasddan Biofedbеck bilan yordam berishdi. Oxir-oqibat, ushbu o'zgarishlar qo'shimcha jihozlardan foydalanmasdan saqlanib qolishi mumkin, chunki Biofedbеck bilan shug'ullanish uchun hech qanday uskunalar talab qilinmaydi.