1-mavzu. Texnik tizimlarda zamonaviy kompyuter texnologiyalaridan foydalanishning asosiy yo’nalishlari. Reja: «Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari»

Tashqi qattiq disk (ZIV drive va boshqalar) – hajmi 1 terabaytgacha; USB 
porti orqali ishlaydi; BluRay–disklari – kompakt disklarning katta hajmdagi 
yangi ko‘rinishi(bir tomonligi–25 gigabayt, ikki tomonlalari – 50 gigabayt). 
Operatsion tizim bu-yuklovchi dastur yordamida kompyuterga yuklanuvchi va 
kompyuterdagi barcha dasturlar va qurilmalarni boshqaradigan dasturdir. Qolgan 
dasturlar ilova yoki amaliy dasturlar deyiladi. Amaliy dasturlar ilovalarning 
dasturiy interfeyslari orqali turli xizmatlarga so‘rovlar yuborgan holda amaliyot 
tizimidan foydalanadilar. Undan tashqari foydalanuvchilar amaliyot tizim bilan 
foydalanuvchi interfeysi orqali to‘g’ridan to‘g’ri bog’lana oladilar,masalan, 
buyruqlar tili yoki foydalanuvchi grafik interfeysi (GUI). 
Amaliyot tizimi quyidagi xizmatlarni bajaradi: 
Bir vaqtni ichida bir nechta dasturni ishga tushiradigan ko‘p masalaliamaliyot 
tizimida, tizim boshqa ilovalarga navbatni berishdan oldin qaysi ilovalar qanday 
tartibda bajarilishini va ularga qancha vaqt berilishini aniqlaydi va belgilaydi. 
Amaliyot tizimi bir nechta ilovalar o‘rtasida ichki xotiradan hamjihatlik bilan 

---

foydalanishni boshqaradi. Amaliyot tizimi qattiq disklar, printerlar va kommutativ 
portlarga o‘xshagan apparat qurilmalaridan bajariladigan kirish va chiqishlarni ham 
qayta ishlaydi.Amaliyot tizimi har bir ilovaga yoki faol foydalanuvchiga (tizim 
operatoriga) ish holati va kelib chiqishi mumkin bo‘lgan xatolar haqida xabar 
jo‘natadi Operatsion tizimi tartibli topshiriqlar boshqaruvini yengilashtirishi 
mumkin va bunda ro‘yxatdan o‘tgan ilovalar bu ishdan ozod etiladi. Qayta ishlashni 
parallellashtira oladigan kompyuterlarda amaliyot tizimi dasturlarni ajratishni 
shunday boshqara oladiki, toki u birdan ortiq protsessorlar yordamida ishlasin.