1. Milliy boylik tushunchasi va tarkibi. Milliy hisoblar tizimi

kengaytirilgan takror ishlab chiqarish
Bu tadbirkor har qanday turi uchun ko'proq muvofiqdir. asosiy fondlarni kengaytirilgan takror ishlab chiqarish - bu mavjud bo'lgan kompaniyalar, yangi qurilish, uskunalar modernizatsiya qilish va shunga o'xshash kengaytirish hisoblanadi. Bunday hollarda, odatda, taraqqiyotning barcha talablarga javob, korxona, ishini boshlaydi. eskime ikkinchi shakli qisman yoki to'liq olib tashlash ya'ni maqsadi. Shu bilan bir vaqtda uskunalar oshdi.
Biz uskunalar haqida gapirish bo'lsa, u ba'zi yo'nalishlari ajratish shartli mumkin. Dastlab, u, shunday qilib, ularning ishlash xususiyatlariga va takomillashtirilgan texnik imkoniyatlarini oshirish, mavjud mashinalari takomillashtirish ta'kidlash lozim. Shuningdek mexanizatsiyalash va uskunalar ish faoliyatini yaxshilash mumkin dastgohlar avtomatlashtirish bor. Shuningdek, dasturlashtirilgan nazorat imkoniyati uchun bir odam keng ishlatiladigan tarjima uskunalar jalb qilish zarurligini kamaytirish uchun. Qachon biz uskunalarni modernizatsiya iqtisodiy samarali, deb aytish mumkin? uning ortib yillik ishlab chiqarish hajmi amalga oshiruvchi so'ng, ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish va samaradorlikni oshirish, bo'lsa, u behuda emas amalga oshirildi, degan ma'noni anglatadi. Bu ishlab chiqarish va rentabelligini oshiradi.
Asosiy fondlarning eskirishi  Jismoniy eskirish
Ma’naviy eskirish
Asosiy fondlarning ish bilan
ta’minlanganlik darajasi; Mehnat qurollaring sifati; Xodimlar malakasi darajasi; Asosiy fondlardan foydalanish qoidalariga rioya qilish darajasi; Ishlab chiqarish shart- sharoitlari. Asosiy fondlardan qayta ishlab chiqarish
qiymatining pasayishi;
Asosiy fondlar (tehnika)ning ishlab chiqarish darajasi yuqoriroq bo’lgan Turlaridan foydalanish. Amortizatsiya mе'yori asosiy fondlar turiga, xizmat qilish muddatiga ko’ra tabaqalashtiriladi. Amortizatsiya qiymati ishlab chiqarilgan mahsulotning
tannarxiga kiritib boriladi. Mahsulot sotilgach, bu qiymat amortizatsiya ajratmalari ko’rinishida eskirganjixozlar o’rniga yangisini sotib olish uchunzarur bo’lgan mablaglar summasi tarzida jamgariladi.
Amortizatsiya ajratmalari — maxsulot tannarxiga kiritiladigan asosiy
fondlar amortizatsiyasi summasi; asosiy fondlarni qisman tiklash (kapital ta'mir va
yangilash) va to’liq tiklash (r
еnovatsiya) fondlarini yaratishga xizmat qiladi.
Amortizatsiya ajratmalari m
е'yorlari asosiy fondlar qiymatiga mutanosib, ya'ni
taxminiy foydalanish muddatiga tеkis taqsimlanishi yoki kamayib boruvchi balans
usulida — jadallashtirilgan tartibda xisoblanishi mumkin. Jadallashtirilgan tartibda
foydalanishning birinchi yilida amortizatsiya mе'yori 2 marta oshiriladi, ikkinchi yili qoldiq qiymatining 20 foizi middorida va shu tarzda ajratmalar nazarda tutiladi va bu ish shu tarzda davom ettiriladi. Natijada asosiy fondlar diymatining 2/3 qismi ular xizmat muddatining yarmidayoq amortizatsiyalanadi. Amortizatsiya mе'yorlarining pasaytirilishi asosiy fondlarning yangilanishini sеkinlashtiradi, oshirilgan m е'yorlar maxsulot tannarxini qimmatlashtiradi. Shu sababli amortizatsiya ajratmalari davlat tomonidan tartibga solinadi. Amortizatsiya ajratmalari ta'minlanishi kеrak bo’lgan asosiy shart asosiy fondlar eskirishining to’liq qoplashi va ularning takror yaratilishiga erishishdir. Bozor iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlarda davlat amortizatsiya ajratmalari normativlarini bеlgilab, jadallashtirilgan amortizatsiya orqali tadbirkorlarga soliqqa tortiladigan foyda summasini kamaytirishga imkoniyat yaratib bеradi. Ayni paytda asosiy fondlar qiymatini xisobdan chiqarishni tеzlatish tadbirkorni asosiy fondlarning ma'naviy eskirishi bilan bog’liq extimoli bo’lgan zarar ko’rishdan saqlaydi, yangi tеxnika va tеxnologiyani tеzroq joriy etishga rag’batlantiradi.
Amortizatsiya ajratmalari asosiy fondlarning o’zini yoki uning ba'zi
qismlarini yangilash vaqti kеlguncha shu shaklda ma'lum fondda jamg’arilib
turiladi va bu fondni amortizatsiya fondi d еb ataydilar. Dеmak, amortizatsiya
fondi — amortizatsiya ajratmalari xisobiga shakllanadagan maxsus fonddir.