1-модул: аудитнинг моҳияти, унинг мақсади ва вазифалари режа: Аудитнинг пайдо бўлиши ва ривожланиши
Мустақил аудиторларнинг халқаро ташкилотлари
Download 1.78 Mb.
|
Режа Аудитнинг пайдо бўлиши ва ривожланиши-fayllar.org
Мустақил аудиторларнинг халқаро ташкилотлари.
Европада бухгалтерлар ва аудиторларнинг иккита профессионал ташкилоти салмоқли ўрин эгаллайди. Бу бухгалтерия ҳисоби стандартлари бўйича халқаро комитет – БҲСХК (InternationalAccountingStandartsCommite – IASC) ва Европа эксперт бухгалтерларининг федерацияси ЕЭБФ (FederationdesExperts СomptablesEuropeen - FEE). FEE 1987 йил 1 январда ташкил топган ва штаб-квартираси Брюсселда жойлашган. Миллий анъаналар, шунингдек аудиторлар жамоат ташкилотлари ҳам аудиторлик фаолиятининг барпо бўлиши ва ривожланишида жуда катта рол ўйнайди. Масалан, Америкадаги қасамёд қилган бухгалтерлар институти – АҚБИ (AmericanInstituteofCertifiedPublicAccountants – AICPA) АҚШда аудиторлик фаолиятининг ривожланишига улкан таъсир кўрсатган. Унга қуйидаги мажбуриятлар юкланган: қасамёд қилган бухгалтерлар учун профессионал талабларни белгилаш; бухгалтерия ҳисоби ва аудит билан боғлиқ Модулларда тадқиқотлар ўтказиш ва асарлар чоп қилиш; маъмурият учун консультация хизматлари; солиққа тортиш соҳасидаги консультация хизматлари ва б. Аудиторлик фаолиятининг ривожланишига кўплаб бошқа муассасалар, ассоциациялар ва институтлар ҳам таъсир кўр-сатган. Улардан ҳар бири маълум вазифаларни бажариш учун яратилган бўлиб, уларда аудиторлик фаолиятига жуда ҳам хилма-хил ёндошувлар мавжуд. Шубҳасиз, энг муҳимларидан бири қимматли қоғозлар ва биржа операциялари бўйича комиссия - ҚҚБОК (SecurbtiesandExchangeComission – SEC) бўлиб, у молия бозорининг ривожланиши учун масъул ҳисоб-ланади. Булардан ташқари, АҚШда марказий ҳисоб бошқармаси (ёки умумий бухгалтерия ҳисоботи бошқармаси) – МҲБ (GeneralAccountingOffice - GAO) ҳам мавжуд. Бу федерал ҳукумат қонунчилик шаҳобчасининг идорадан ташқари хизмати бўлиб ҳисобланади. Ўзбекистонда бу борада ҳисоб палатаси ташкил этилган. GAO фақат АҚШ Конгресси олдидагина масъул ҳисобланади. Унга бош назоратчи раҳбарлик қилиб, у Конгресс олдида ҳисобот беради. GAO аудитор ходимларининг асосий мажбурияти – айнан Конгресс учун аудиторларни тасдиқлаш функциясини бажаришдир. АҚШ нинг ҳар хил ҳукумат муассасалари Конгресс учун молиявий ахборотларнинг айрим турларини (шу жумладан, бюджет маблағлари-нинг сарфланиши, давлат буюртмаларининг бажарилиши ҳа-қида ҳам) вақти-вақти билан тақдим қилиб туради. Улар томонидан тайёрланган ахборотларнинг катта қисми Конгрессга тақдим қилинишидан олдин GAO мутахассислари томонидан аудиторлик текширувидан ўтказилади. Ҳукумат муассасаларининг харажат ва даромадлари қонун ҳужжатлари билан белгиланганлиги сабабли, ушбу аудиторлик текширувлар мазмуни – бухгалтерия ҳисоботи билан якунланган анъанавий аудит эмас, балки мувофиқлик аудитидир.GAO аудиторларининг бошқа мажбуриятлари ҳам асосан мустақил аудиторлик фирмалари мутахассислариники каби бажарилади. АҚШдаги аудиторларни бирлаштириб турган, юқорида санаб ўтилган ташкилотлардан ташқари, қуйидагиларни ҳам келтириш мумкин: БухгалтерларнингАмерикаАссоциацияси – БАА (AmericanAccountingAssociation – AAA). Буташкилотасосанбухгалтерликҳисоби, аудитвамолиявийтаҳлилўқитув-чиларинибирлаштиради. АҚШбухгалтерларинингмиллийассоциацияси – АБМА (NationalAssociationofAccountants – NAA) . Бумоддийишлабчиқаришнингтурлитармоқларида, фойдакелтирмайдиганкорхоналарда, банкларда, суғуртакомпанияларидавабошқалардаишлайдиганбухгалтерларнингидораданташқариассоциациясидир. Молияходимлариинститути – МХИ (FinancialExecutivesInstitute – FEI). У асосан молиявий директорлар ва бош бухгалтерларни бирлаштиради. Давлатмуассасаларибухгалтерларинингассоциацияси – ДМБА (AssociationofGovernmentAccountants – AGA). Ушбуассоциациядадавлат (федераль, айримҳоллардамуниципиал) муассасалари, хизматларваагентликларнингбухгалтерларибирлашадилар. Компьютерлаштирилганаудитбўйичамутахассисларассо-циацияси – КАМА(EDPAuditorsAssociation) вабошқалар. Англиядақасамёдқилганбухгалтерларнибирлаштирувчи, қуйидагиасосийташкилотлармавжуд: АнглияваУэльсқасамёдқилганбухгалтерларинингинститути – АУҚБИ(TheInstituteCharteredAccountantsinEnglandandWales – ICAEW, ёкиACA, ёкиFCA); Дипломлибухгалтерларнингжамоатассоциацияси – ДБЖА (TheCharteredAssociationofCertifiedAccountants – CACAёкиACCA, FCCA); Бухгалтер-аналитикларнингжамоатинститути – ДБЖА (TheCharteredInstituteofManagementAccountants – CIMA, ёкиACMA, FCMA); Миллиймолиявабухгалтерликҳисобижамоатинститути – ММБҲЖИ (TheCharacteredInstituteofPublicFinanceandAccountancy- CIPFA, ёкиIPFA); Шотландияқасамёдқилганбухгалтерларинститути (TheInstituteofCharteredAccountantsofScotland–ICAS, ёкиCA); Ирландияқасамёдқилганбухгалтерлариинститути (TheInstituteofCharacteredAccountantsofIreland –ICAI, ёкиFCA); Download 1.78 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling