1-modul. Baslawısh tálimdi modernizaciyalaw tiykarları (Mektepti modernizaciyalaw) pániniń predmeti

Qadaǵalaw ushın sorawlar
“Modernizaciya” túsinigi qanday mánisti ańlatadı?
“Bilimlendiriw sistemasınıń modernizaciyasi” degende neni tusınesiz?
Tálim sistemasın modernizaciyalawda qanday wazıypalar ámelge asırıladı?
Innovciyalıq tálim qanday tálim esaplanadi?
Tálim innovatsiyaları degende neni túsinesiz?
Paydalanıw ushın ádebiyatlar
Инновацион таълим технологиялари / Муслимов Н.А., Усмонбоева М.Ҳ., Сайфуров Д.М., Тўраев А.Б. – Т.: “Сано стандарт” нашриёти, 2015. – 150 б.
Йўлдошев Ж.Ғ., Усмонов С. Илғор педагогик технологиялар. – Т.: Ўқитувчи, 2004.
Рўзиева Д., Усмонбоева М., Ҳолиқова З. Интерфаол методлар: моҳияти ва қўлланилиши / Мет.қўлл. – Т.: Низомий номли ДТПУ, 2013. – 115 б.
Толипов Ў., Усмонбоева М. Педагогик технологияларнинг тадбиқий асослари – Т.: 2006. – 260 б.
Хўжақулов С. Таълимни модернизациялаш шароитида дарс бериш сифатини такомиллаштириш. – Т., Лойиҳа.

4-lekciya TÁLIMGE KOMPETENTLI JANDASİW BILIMLENDIRIWDIŃ JAŃAShA MAQSETINE ERISIWDIŃ TIYKARǴİ ShÁRTI SİPATİNDA

Отметить как пройденное
Reje
1.Tálim procesinde kompetentlik jandasıw hám jetik qániygelerdi jetilistirip shiǵarıw
2. Kompetentlik sóziniń mánisi hám onı táriyxı
3. Ulıwma tálimge kompetetlik talap
4. Rawajlanǵan Evropa mámleketlerinde pitkeriwshilerdiń kompetentligi
Tayanısh túsinikler: kompetenlik, kreativlik, sheberlik, pedagogika, texnologiya, bilim, tálim, modernizaciya, rawajlanǵan Evropa mámleketleri.
Tálim procesinde kompetentlik jandasıw hám jetik qániygelerdi jetilistirip shiǵarıw
Respublikamızda alıp barılıp atırǵan reformalardıń tiykarında joqarı maman qánigelerdiń róli júdá úlken bolıp tabıladı. Prezidentimiz aytqanınday: “Ertegi kúnimiz kreativ pikirley alatuǵın, zamanagóy bilimge iye bolǵan joqarı maman qánigelerdi talap etedi”. Usınıń sebepinen xalqımızdıń bay intellektual miyrasları hám ulıwmadúnyalıq qádiriyatları, zamanagóy mádeniyat, ekonomika, pán, texnika hám texnologiyalar tiykarında jetik qánigelerdi tayarlaw sisteması islep shıǵıldı hám jedellik penen turmısta qollanılıp atır. 2020-jıl 23 - sentyabr qabıl qılınǵan Ózbekstan Respublikası “Bilimlendiriw tuwrısında”ǵı nızamnıń 1-statyasında puqaralarǵa ta’lim-tárbiya beriw, kásip-ónerge úyretiwdiń huqıqıy tiykarları belgilep berildi.
Tálim procesine kompetentli jantasıw miynet bazarı menen óz-ara baylanıstı jaqsılaw, jetik qániygelerdi jetilistirip shıǵarıw, tálim sistemasınıń mazmunın hám metodologiyasın modernizaciyalawǵa qaratılǵan.
Tálimde kompetentlikke tiykarlanǵan jandasıw tarawındaǵı izertlewshiler (I.A. Zimnyaya, A.G.Kasprjak, A.V.Xutorskoy, M.A.Choshanov h.t.b), kompetentli qániygeler menen táriybeli qániygeler arasında ayırmashılıqlar bar, sebebi birinshisi tek ǵana málim bir dárejedegi bilim hám kónlikpelerge iye bolıp ǵana qoymastan, al olardı ámelde qollana aladı hám qollanadı.
Izertlewler nátiyjesinde tálimge kompetentlik jandasıw boyınsha túrlishe kóz-qaraslar málim boldı. E.Ya.Kogonnıń pikirinshe, tálimge kompetentli jandasıw oqıtıwshıdan oqıwshılarǵa bilim beriwge bolǵan múnásibetin qayta kórip shıǵıwdı talap qılatuǵın jańa jandasıw bolıp, bul jandasıw sananıń ózgeriwinen metodikalıq bazanıń ózgeriwine shekem global ózgerislerge alıp keledi.
A.G.Bernmustıń pikirinshe, kompetentlik jandasıw kóplep dástúriy jandasıwlardıń zamanagóy kórinisi sıpatında qaraladı.
O.E.Lebedevtıń pikirinshe, tálimge kompetentli jandasıw degenimiz, bilimlendiriwdiń jańa maqsetlerin anıqlaw, tálim mazmunın tańlaw, oqıw procesin shólkemlestiriw hám tálim nátiyjelerin bahalawdıń ulıwma principleri bolıp esaplanadı.
Tálimde kompetentlikke tiykarlanǵan jandasıwdıń áhmiyetli elementleri tómendegishe: kompetentlikke tiykarlanǵan jandasıwdıń zamanagóy kórinisi – ulıwma hám jeke rawajlanıw ideyaları, rawajlanıwdıń psixologiyalıq hám pedagogikalıq túsinikleri kontekstinde dúzilgen shaxsqa jóneltirilgen tálim; bunda kompetenciyalar dástúriy bilimlerdi de, hár túrli ulıwmalastırılǵan intellektual, kommunikativ, kreativlilik, metodikalıq, idealogiyalıq basqa da kónlikpelerdi ózinde jámlestirgen áz-ara baylanıslı qáliplesiwler sıpatında qaraladı. Kompetentli jandasıwdıń kategoriyalıq tiykarı tálim procesiniń maqsetke baǵdarlanǵanlıq ideyası menen tikkeley baylanıslı bolıp, bunda kompetenciyalar talabanıń bilim hám kónlikpesiniń eń joqarı, ulıwmalastırılǵan dárejesin belgileydi hám tálim mazmunınıń tórt kompetentli modeli boyınsha anıqlaydı (bilim, kónlikpe, dóretiwshilik iskerlik tájriybesi hám qádiriyatlı múnásibet tájriybesi).