1. Нефт ва газ конлари геологияси фанининг мақсади ва вазифалари. Фаннинг маълумот олиш методлари. Фаннинг маълумот олиш воситалари

Қудуқни геофизик методлар билан тадқиқот қилиш қуйидаги мақсадларда бажарилади: 1) қудуқнинг геологик кесимини ўрганиш; 2) қудуқнинг техник ҳолатини ўрганиш; 3) конни ишлатиш жараёнида нефть ва газга тўйинган қатламларнинг хусусиятлари ўзгаришини назорат қилиш.
Қудуқларнинг геологик кесимини ўрганиш қудуқ геофизикасининг энг муҳим вазифаларидан бири ҳисобланади. Бунда тоғ жинсларининг табиий ва сунъий физик майдонларини ўрганишда қўлланиладиган электр, магнит, радиоактив, термик, акустик, механик, геокимёвий ва бошқа методлардан фойдаланилади. У ёки бу ҳудуд электр майдонининг жадаллиги кўп омилларга боғлиқ бўлиб, унинг қиймати биринчи навбатда тоғ жинсларининг физик хусусиятларига - электр токи ўтиши қаршилигига, электрокимёвий фаоллигига, радиоактивлигига ва ш.к.га боғлиқ.
Қудуқда геофизик тадқиқотлар ўтказишда тоғ жинсларининг физик хоссалари диаграмма кўринишида қайд қилинади ёхуд турли геофизик параметрлар маълум нуқталарда ўлчанади.
Геофизик методлар назарияси ва аниқланган петрофизик боғлиқликлар асосида тадқиқот натижаларини изоҳлаш мумкин. Бунда қуйидаги масалалар ҳал қилинади: 1) қудуқ кесимини табақалаш ва геофизик реперларни аниқлаш; 2) коллекторларни ажратиш ва уларнинг қалинлигини ҳамда хусусиятларини (ғоваклилиги, ўтказувчанлиги, гиллилиги ва ш.к.) аниқлаш; 3) жинсларнинг нефть, газ, сув билан тўйинганлик хусусиятини аниқлаш ҳамда нефть ва газга тўйинганлигини микдорий баҳолаш.
Қудуқларнинг техник ҳолатини ўрганиш мақсадида қуйидаги геофизик тадқиқотлардан фойдаланилади: 1) инклинометрия – қудуқларнинг қийшашиш бурчагини аниқлаш; 2) кавернометрия – қудуқларнинг ҳақиқий диаметрини белгилаш; 3) цементометрия – қувурнинг ташқи бўшлиғига ҳайдалган цементни тақсимланиш йўсини, сифати, кўтарилиш баландлиги, тоғ жинсларига ёпишиб қотиш даражасини термик, радиоактив ва акустик каротаж методлари билан ўрганиш; 4) притокометрия – сув оқимини қувур ташқи бўшлиғига кириб келаётган жойини электр, термик ва радиоактив каротаж методлари ёрдамида аниқлаш. Нефт ва газ уюмларини ишлатиш чоғида тоғ жинсларининг нефт ва газга тўйинганлигининг ўзгариш йўсинини назорат қилиш кон геофизикаси маълумотлари асосида турли методлар билан бажариладиган радиоактив каротажидан фойдаланган ҳолда амалга оширилади.