1. Oqıw materialları

Filosofiyalıq bilimniń dúzilisi. Filosofiya óz qáliplesiwi hám rawajlanıwınıń áyyemgi dáwirinde-aq, tábiyat, insan, jámiyet hám mánawiyattı, sonday-aq sebeplik baylanıslar, nızamlar hám usı kibilerdi biliw tarawında joqarı nátiyjelerge erisiwdi hám racionallıq kóz-qarasınan adamlardıń dún`ya haqqındaġı ulıwmalıq túsinigine aynaldı. Biraq álemniń sheksiz dárejede reń-báreńligi hám kópqırlılıġı sebepli sol dáwirde-aq sinkretikalıq filosofiyalıq bilimler hám túsiniklerden ayırım bólimler ajıralıp shıġa basladı, waqıttıń ótiwi menen rawajlanıp, bir qansha anıq formaġa iye boldı hám jańa bilimler menen toltırıldı. Aqırġa nátiyjede olar filosofiyalıq bilimniń dúzilisin (strukturasın) quradı.
Tómendegiler filosofiyalıq bilimniń áhmiyetli quram bólekleri:
- ontologiya – bar bolıw, bolmıs haqqındaġı bilim;
- gnoseologiya (basqa bir terminologiyaga kóre – epistemologiya) – biliw teoriyası;
- sociallıq filosofiya – jámiyet haqqındaġı táliymat;
- etika – moral` haqqındaġı táliymat;
- aksiologiya - qádiriyatlar haqqındaġı táliymat;
- filosofiyalıq antropologiya – insan haqqındaġı táliymat hám basqalar.
Filosofiyalıq mashqalalar mánisin túsinip jetiw, olardıń eń áhmiyetlilerin anıqlaw hám aqırında, filosofiyalıq bilimler menen ashna bolıw – kórsetilgen bólimlerdi tereń úyreniw, bunda olarġa bir pútinliktiń quram bólekleri sıpatında jantasıw demek. Aqırġı nátiyjede biz filosofiyanıń ózine tán tili, óz jantasıwları hám metodları, aqırında, tábiyat, jámiyet hám oylawġa tiyisli eń áhmiyetli baylanıslar, qásiyetler hám nızamlardı ózinde sáwlelendiriwshi ulıwmalıq túsinikler – kategoriyalar sisteması júzege kelgeniniń gúwası bolamız. Bunda filosofiyadaġı hár bir bólim yaki baġdar da óz túsinikler apparatına, yaġnıy bilimniń tek usı tarawına tán bolġan hám onıń tiykarġı mánisin ashıp beretuġın kategoriyalar sistemasına iye bolıp tabıladı.
Filosofiyada kórip shıġılġan temalar menen bir qatarda sonday bilim tarawları da bar, olar qalġan barlıq bilim tarawlarına kirip baradı, olar menen uyġınlasadı hám olardı toltıradı. Máselen, tábiyat, jámiyet, insan hám onıń ryoawında júz beriwshi háreket, rawajlanıw hám ózgerisler haqqındaġı filosofiyalıq táliymat – dialektika áne sonday bilim tarawlarınan biri esaplanadı.
Ob`ektiv sebeplerge kóre filosofiyalıq bilimniń ayırım tarawları sezilerli dárejede rawajlandı hám waqıttıń ótiwi menen ġárezsiz, óz aldına filosofiyalıq ilimlerge aynaldı. Bunday bilim tarawları qatarına, mısalı, insannıń biliwdi ámelge asırıw formaları, nızamları hám usılların úyrenetuġın ilim - logikanı; mánawiyat hám ádep-ikramlılıq haqqındaġı táliymat – etikanı; gózzallıq nızamlarına muwapıq dóretiwshiliktiń mánisi hám formaları haqqındaġı ilim – estetikanı kirgiziw múmkin.
Usı mániste filosofiya tariyxı ilimi ayrıqsha dıqqatqa sazawar, óytkeni ol mánisine, itibarına kóre tek ġana filosofiyalıq emes, al bálkim tariyxıy ilim esaplanadı. Áyne waqıtda ol filosofiyalıq bilim quramına da kiredi, óytkeni filosofiyalıq oydıń júzege keliwi, qáliplesiwi hám rawajlanıwın, filosofiyalıq ideyalar evolyuciyası hám ózgesheligin túrli filosoflar, baġdarlar, aġımlardıń táliymatlarında qanday sıpatlanġanlıġı kóz-qarasınan úyrenedi. Filosofiya tariyxı iliminde filosofiyalıq táliymatlardı sistemaġa salıw hám klassifikaciyalawġa, tekstler, tariyxıy sánelerdi analizlewge, dáliliy material, biografiyalıq maġlıwmatlar jıynawġa ayrıqsha itibar beriledi. Usı múnásibet penen dún`yaġa kóz-qarastı keńeytiw hám tereńlestiriwge, óz filosofiyalıq jantasıwların jaratıwġa qaratılġan filosofiyanı úyreniw, onıń tariyxı, tiykarġı wákilleri hám eń áhmiyetli filosofiyalıq shıġarmaları menen álbette tanısıwdı kózde tutadı.