1. O’zbekistonda matbaachilik va noshirlik ishi tarixi
Yangi tahrirdagi “Noshirlik faoliyati to’g’risida”gi O’zbekiston
Download 195.9 Kb. Pdf ko'rish
|
O\'zbekistonda noshirlik
|
3. Yangi tahrirdagi “Noshirlik faoliyati to’g’risida”gi O’zbekiston
Respublikasining Qonuni loyihasiga tushuntirish Yangi tahrirdagi «Noshirlik faoliyati to’g’risida»gi Qonun loyihasi O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «Kitob mahsulotlarini nashr etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ’ib qilish bo’yicha kompleks chora-tadbirlar dasturi to’g’risida» 2017 yil 13 sentyabrdagi PQ-3271-son qarori bilan tasdiqlangan Kitob mahsulotlarini nashr etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ’ib qilish bo’yicha kompleks chora-tadbirlar Dasturining 1-bandi ijrosini ta‘minlash maqsadida ishlab chiqilgan. Bundan tashqari, loyiha O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 8 avgustdagi PF- 5505-son farmoni bilan tasdiqlangan Norma ijodkorligi faoliyatini takomillashtirish konsepsiyasi talablariga muvofiq takomillashtirildi. Bugungi kunda mamlakatimizda 2017-2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha Harakatlar strategiyasi doirasida barcha soha va tarmoqlarda keng ko’lamli islohotlar amalga oshirilmoqda. SHu bilan birga, hayotimizdagi ezgu qadriyatlar va an‘analarimizni yanada mustahkamlash, xususan, xalqimizning ma‘naviy va intellektual salohiyatini yuksaltirish, ayniqsa, o’sib kelayotgan avlodning dunyoqarashini kengaytirish hamda ularni Vatanga sadoqat ruhida tarbiyalash maqsadida kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirishga alohida e‘tibor qaratilmoqda. SHu nuqtai nazardan qaraganda, xalqimizning, ayniqsa, yoshlarning ma‘naviy- ma‘rifiy va estetik ehtiyojlariga mos sifatli kitoblarni nashr qilish, kitoblarni qulay narxlarda joylarga, shu jumladan, ta‘lim muassasalariga etkazib berish, milliy va jahon adabiyotining eng sara namunalarini tarjima qilish, o’sib kelayotgan avlodda bolalikdan kitobga mehr uyg’otish, ularda elektron kitoblarni o’qish qobiliyatini shakllantirish – kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirishning asosiy vazifalaridan biri bo’lib qolmoqda. Bugungi kunda noshirlik-matbaa sohasini qo’llab-kuvvatlash va rivojlantirish, sog’lom raqobatga asoslangan bosma va 12 elektron kitob mahsulotlari bozorini yaratishni hayotning o’zi taqozo qilmoqda. Ta‘kidlash joizki, oxirgi vaqtlarda ushbu sohada sezilarli ishlar amalga oshirilmoqda, xususan, tegishli normativ-huquqiy baza mustahkamlanmoqda va mazkur sohani har tomonlama va tizimli ravishda tartibga soluvchi asosiy qonunga – «Noshirlik faoliyati to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasining Qonuniga o’zgartish va qo’shimchalar kiritish zaruriyatini keltirib chiqarmoqda. Qonun normalarining bevosita ta‘sirini, mazkur sohadagi normative-huquqiy baza birlashuvi va tizimlanishini ta‘minlash maqsadida xalqaro huquqni qo’llash amaliyotida tatbiq etilgan quyidagi yangi qoidalarni nazarda tutuvchi yangi tahrirdagi «Noshirlik faoliyati to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasining Qonuni loyihasi ishlab chiqildi: 2. Asosiy tushunchalarni kiritish (“noshirlik faoliyati”, “nashriyot”, “noshirlik mahsuloti”, “matbaa mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi”, “nashrniing chiqishiga doir ma‟lumotlar”, “noshirlik faoliyati sub‟ektlari” va boshqalar): kiritilayotgan atamalar ta‘riflari tizimi nafaqat amaldagi qonunning muayyan qoidalari noaniqligining oldini oladi, balki zamonaviy qonunchilik texnikasiga, hozirgi amaliyotning talablariga, shuningdek, noshirlik faoliyatining institutsional rivojlanishidagi tendensiyalariga muvofiq matnni bayon etish uchun konstruktiv imkoniyatlar yaratadi. 3. Noshirlik faoliyatini litsenziyalash tartibini bekor qilish: litsenziyalash tartibini bekor qilish – noshirlik faoliyatini litsenziyalash tartibini bekor qilib, noshirlik faoliyatini boshlaganligi haqida vakolatli davlat organini xabardor etish tizimini joriy qilish, milliy amaliyotni xalqaro standartlar talablariga moslashtirish va noshirlik ishida tadbirkorlikni rivojlantirishni rag’batlantirishga yordam beradi. 4. Axborot-kutubxona muassasalari va tashkilotlarga nashrlarning majburiy bepul nusxalarini taqdim etishni tartibga solish yo’li bilan milliy bosma nashrlar fondi rivojlanishining huquqiy asoslarini shakllantirish: xalqaro amaliyotga muvofiq, bosma mahsulotlar ishlab chiqaruvchilari uchun har bir nashrning bepul nusxalari O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan ro’yxatga asosan O’zbekiston milliy kutubxonasi, shuningdek, boshqa muassasa va 13 tashkilotlarga taqdim etish majburiyatlari joriy qilinishi milliy nashrlar fondini yanada rivojlantirish, ishlab chiqarilayotgan nashrlarning saqlanishi va hisobining yuritilishini tashkil etishi, ulardan jamoatchilikning foydalanishi va fuqarolarning axborotdan erkin foydalanish huquqi kafolatlariga amal qilishi uchun shart-sharoit yaratadi. 5. Noshirlik faoliyati sub‟ektlarini davlat tomonidan qo’llab-quvvatlash chora- tadbirlarini amalga oshirish usullarini aniqlash: noshirlik faoliyati sub‘ektlarini davlat tomonidan qo’llab-quvvatlash bo’yicha samarali, xususan, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «Ommaviy axborot vositalarini yanada rivojlantirish uchun qo’shimcha soliq imtiyozlari va afzalliklar berish to’g’risida» 2011 yil 30 dekabrdagi PQ-1672-son qaroriga asosan belgilangan chora-tadbirlarni qonunchilik bilan mustahkamlash orqali: ularning moliyaviy holati va moddiy-texnik bazasini mustahkamlash; axborot-kutubxona faoliyatini rivojlantirishga investitsiyalarni jalb qilish; noshirlik faoliyatini amalga oshirishda soliq va boshqa imtiyozlarni belgilash. 6. Noshirlik faoliyati sub‟ektlarining huquq va majburiyatlarini belgilash: qonun loyihasi bilan noshirlik faoliyatining o’ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda, ushbu sohadagi iqtisodiy munosabatlarni tartibga solishning huquqiy asoslari yaratiladi, shartnomaviy-huquqiy munosabatlar shakllantiriladi, nashriyot ta‘sischilari va bosma mahsulotlar ishlab chiqaruvchilarning asosiy huquq va majburiyatlari belgilanadi. |
