1. QuruQlik suvlari hosil bo‘lishining

4. Suv omboriga yuza oqim bilan uning qirg‘oqbo‘yi maydonidan qo‘shiladigan muallaq oqiziqlar miqdori (W_q.b) ni hisoblash.
Suv omboriga yuza oqim bilan qirg‘oqbo‘yi maydonidan qo‘shiladigan loyqa oqiziqlar miqdori (W_q.b.)ni hisoblashda asosiy muammo qirg‘oqbo‘yi maydoni yuzasini aniqlashdan iborat bo‘ladi. Uning qiymatini quyidagi ifoda bilan aniqlash mumkin:

F_q.b. = F_s.o.-( F_d + F_s + F_h.o.) ,

ifodada: F_s.o.-suv omborining suv to‘plash maydoni bo‘lib, uning qiymati A.M.Nikitin ma’lumotlari bo‘yicha 10000 km² ga teng; F_d va F_s-gidrometrik kuzatishlar olib boriladigan daryo va soylarning yig‘indi suv to‘plash maydoni bo‘lib, uning qiymati 9464,4 km² ga teng; F_h.o.-gidrometrik ku­zatishlar olib borilmaydigan soylarning yig‘indi maydoni, yuqorida qayd etilganidek, 508 km² ga teng.

Aniqlangan qiymatlarni yuqoridagi ifodaga quysak, F_q.b.q27,6 km² ekanligi ma’lum bo‘ladi. YUvilish modulining O.P.SHcheglova kartasidan aniqlangan qiymatining 550 t/km² ga teng ekanligini hisobga olib, qirg‘oq bo‘yi maydonidan yuza oqim bilan suv omboriga qo‘shiladigan loyqa oqiziqlar miqdori quyidagicha aniqlanadi:

W_q.b.= F_q.b. · M_R · n = 27,6 km² · 550 tonna/km² · 28 =0,425 · 10⁶ tonna.

5. Hisob davrida suv omborida loyqa oqiziqlar cho‘kishidan hosil bo‘lgan cho‘kma hajmini aniqlash.
Bu vazifa ikki bosqichda bajariladi:
a) suv omborida loyqa oqiziqlar cho‘kishidan hosil bo‘lgan cho‘kma(W_cho‘kma) miqdorini og‘irlik o‘lchov birligida aniqlash:

W_cho‘kma = W_d + W_s + W_h.o. + W_q.b. ;

W_cho‘kma = (34,18 + 0,28 + 7,82 +0,43) · 10⁶ = 42,71 · 10⁶ tonna.

b) suv omborida loyqa oqiziqlar cho‘kishidan hosil bo‘lgan cho‘kma hajmi(V_R)ni aniqlash:

bu erda -loyqa oqiziqlarning solishtirma og‘irligini ifodalaydi. Uning qiymati turli suv omborlarida turlicha bo‘ladi va bu o‘zgarish suv omborlari havzasidagi tog‘ jinslarining xususiyatlari bilan aniqlanadi. Hatto birgina suv omborining turli qismlarida uning qiymatlari turlicha bo‘lishi mumkin. Masalan, biz o‘rganayotgan CHorbog‘ suv omborida 1985 yilning kuzida o‘tkazilgan batimetrik s’yomka natijasida loyqa oqiziqlardan hosil bo‘lgan cho‘kmaning solishtirma og‘irligi quyidagi oraliqlarda o‘zgargan: maksimal qiymati 1,72 tonna/m³, minimal qiymati esa 1,30 tonna/m³ bo‘lgan. SHuning uchun ham yuqorida loyqa oqiziqlarning solishtirma og‘irligi o‘rtacha 1,49 tonna/m³ ga teng deb qabul qilindi.

Hisoblashlar natijalari 10.4-jadvalda jamlandi.

10.4-jadval

CHorbog‘ suv ombori sedimentatsiya balansi tenglamasi
tashkil etuvchilarining miqdoriy qiymatlari

	Sedimentatsiya balansi elementlari
	Wd	Ws	Wù.o.	Wq.b.	Wchûkma
10^6 tonna 10^6 m^3 %	34,18 22,94 80,00	0,28 0,19 0,66	7,82 5,25 18,31	0,43 0,029 1,00	42,71 28,66 100