1-rejaga shuni yozin Transkripsiya jarayoni Transkripsiya

Elongatsiya 
Translyatsiyaning oʻrta bosqichi oʻz nomiga mos: 
elongatsiya – 
polipeptid zanjirning 
uzayish bosqichi. 
Aslida zanjir oʻsishi qanday amalga oshadi? Buni bilish uchun 
elongatsiyaning birinchi bosqichini koʻrib chiqamiz – boshlangʻich 
kompleks hosil boʻlgan, ammo aminokislotalar hali zanjirga 
bogʻlanmagan. 
Dastlab metionin tashuvchi tRNK ribosomaning oʻrta boʻshligʻida P 
saytidan boshlaydi. Keyinchalik yangi kodon uning yonidagi A saytga 
joylashtiriladi. Ushbu sayt antikodoni kodon bilan mos keladigan 
navbatdagi tRNK uchun “qoʻnadigan sayt” hisoblanadi. 
[Toʻgʻri tRNK qanday tanlanadi?]
 

---

---

Elongatsiyaning birinchi bosqichida kelgan aminokislota ribosomaning 
P saytida joylashgan metioninga birikadi. Buning natijasida polipeptid 
zanjir uzayishi boshlanadi. Elongatsiyaning bu uchta bosqichi quyida 
taʼriflangan. 
1) Kodonni tanish bosqichi: antikodonga ega 
boʻlgan tRNK A saytda 
joylashgan komplimentar iRNKga 
bogʻlanadi. GTF parchalanishidan 
hosil 
boʻlgan energiya kodonni tanib olishdagi aniqlikni oshiradi. 
2) Peptid 
bogʻ hosil boʻlishi: peptid bogʻ yangi kelgan aminokislota 
(tRNK tomonidan A saytga olib kelinadi) va metionin (initsiatsiya 
bosqichida tRNK vositasida P saytga birikadi) 
oʻrtasida hosil boʻladi. 
Ushbu harakat polipeptidni (ikkita 
bogʻlangan aminokislotani) P 
saytidagi tRNKdan A saytidagi tRNKga 
oʻtkazadi. P saytidagi tRNK 
endi 
“boʻsh”, chunki u polipeptid tutmaydi. 
3) Translokatsiya: ribosoma iRNK 
boʻylab 3ʼ oxir tomon kodonma-
kodon siljib boradi. Bu A saytdagi tRNKni P saytga, P saytdagi tRNKni 
esa E saytga siljitadi. Keyin E saytdagi 
boʻsh tRNK ribosomadan 
chiqadi. 
Mos keladigan tRNK A saytiga kirgandan soʻng, bitta aminokislotani 
boshqasiga bogʻlaydigan 
peptid bogʻi paydo boʻladi. Ushbu qadam 
metioninni birinchi tRNKdan A saytida joylashgan ikkinchi tRNKdagi 
aminokislota ustiga oʻtkazadi. 
Demak, bizda ikkita aminokislotadan iborat (juda mayda) polipeptid 
bor! Metionin polipeptidning