1 savol Замонавий маълумот узатиш тизимларининг роли ва аҳамияти

Ўрама кодларнинг асосий параметрлари. Ўралган (Рекуррент) кодлар (Сверточные коды) узлуксиз кодларга мансуб бўлиб, блокларга ажралмайди. Бунда код символларини кодлаш ва декодлаш амаллари узлуксиз бажарилади. Бундай кодлар шовқинбардош кодлашнинг кенг тарқалган хили ҳисобланади. Улар: симсиз алоқа протоколларида; рақамли ер усти ва ер йўлдоши алоқа системаларида; космос билан алоқа системаларида қўлланилади. Ушбу кодларнинг ишлаш принципини автоматлар назариясига асосланганини 4 холатли ва иккили кетма-кетликни ишловчи автомат мисолида кўрамиз. Қуйидаги ўтиш жадвалига биноан А = 1, 1, 0, 1, 1, 1, 0, 0 кириш йўли кетма – кетлигига мос автомат чиқиш йўли сигналини аниқлаймиз.
Д емак, автомат чиқиш йўлида қуйидаги сигнал шаклланади: 11, 01, 01, 00, 01, 10, 01, 11

51. 
    Ўрама кодларни тузилиш таснифи ва тамойили.
    

Chiziqli O‘rama kodlar koderi xotira registrlarini oldinga siljitish orqali amalga oshiriladi
Misol:-Koder tezligi R=½, m = 3 xotirali o’rama kodlar (2,1,3) kodi

Koder raqamli filtr (FIR) yoki cheklangan holatlar mashinasi (FSM) sifatida ko‘rib chiqiladi Kirish k:10110

Kirish k:10110 Chiqish: 11, 01, 01, 01, 11, 01, 11, 00

51. 
    БЧХ кодлари
    
52. 
    БЧХ коди
    

51. 
    БЧХ коди билан кодлаш тамойили.
    

БЧХ одларининг параметрларини шакллантириш

51. 
    БЧХ коди ёрдамида хатоларни тузатиш тамойили.
    

51. 
    Рид-Соломон кодлари.
    

Rid-Solomon (RS) kodi bir karrali xatolarni, shuningdek xatolar paketini tog’rilashi mumkin. RS kodinig apparatli qismini yaratish oddiy bo’lgani uchun ushbu kod aloqa texnikalarida keng ko’lamda qo’llanilmoqda. Ko’p hollarda RS kodidan kaskadli kodlarni ko’rishda foydalaniladi. Unda RS kodi tashqi kod sifatida ishlatiladi.RS kodi ham siklik kodlar turkumiga kiradi, shuning uchun ham siklik kodlarni hamma xossalari ushbu kod uchun ham o’rinli.Axborotlarni siklik kodlarda kodlashtirish. g/p < 0.5 tengsizlik bajarilganda yasovchi ko’pxad R(x) orqali emas, balki tekshiruvchi ko’pxad yordamida bajariladi;Axborotlarni siklik kodlarda kodlashtirish. g/p > 0.5 tengsizlik bajarilganda esa yasovchi ko’pxad R (x) orqali amalga oshiriladi.Ko’p holatlarda 2-usulda kodlashtirish amalga oshiriladi. Shu sababli ushbu usulga ko’proq to’xtalib o’tamiz.Bu usul orqali kodlashtirishda informatsion ketma-ketlik x’ razryad chapga suriladi va yasovchi ko’pxad (R (x))ga bo’lish natijasida qoldik olinadi. Keyin hosil bo’lgan qoldiq informatsion ketma-ketlikka qo’shiladi.Rid-Solomon kodini yasovchi ko’pxad quyidagi formula orqali aniqlanadi:g(x) = (x – a¹)(x –a²) ....(x – aⁿ) Ko’pxadning darajasi 2t quyidagi munosabatdan kelib chiqadi:n - k = 2t Algoritm asosida eng avvalo Galua maydoni hisoblanadi. So’ngra Rid-Solomon kodining parametrlari kiritiladi va Galua maydoni elementlari yordamida kodlashtirish amalga oshiriladi. Galua maydoni parametrlari m, g(x), d kiritiladi; m - ushbu maydonning kengayish qiymati; g(x)- m kengaytma uchun keltirilmaydigan ko’pxad; d - oddiy element.m qiymatga bogliq ravishda Galua maydonining elementlar soni kiritiladi:Galua maydonining elementlarini hisoblash uchun boshlang’ich shart kiritiladi;«Har bir element oldingi elementni a - oddiy elementga ko’paytirilganiga teng» degan prinsip bo’yicha Galua maydoni elementlari hisoblanadi;
Galua maydonining eng katta elementining darajasi, keltirilmaydigan ko’pxad darajasidan kichik bo’lishi kerak. Ya’ni dseg a (I) < deg g(x)shart tekshiriladi.

51.