1-sentabr — mustaqillik kuni kirish 1-dars

Savol va topshiriqlar. 
1. Bog`lama deb nimaga aytiladi? 
2. Murakkab kesimni shakllantiruvchi vositalarni sanang. 
3. Qaysi bog`lamalar o`zi shakllantirayotgan kesimga qo`shib yoziladi? 
Uyga vazifa 
38.4-topshiriq. 
Gaplardagi mantiqiy(noto`g`ri qo`llangan) va uslubiy(noo`rin 
qo`llangan) xatoliklarni toping hamda tuzatib ko‘chiring. 
Namuna: Bejizga bu yerga kelmagan – Bejiz bu yerga kelmagan. 
1. Olib kelingan kitoblar o‘n beshtadan ko‘proq edi. 2. Bir masalada ikkalasi 
talashib qolishdi. 3. Bog‘imizdagi keksa nokni kesishga majbur bo‘ldik. 4. Qoidani 
buzish ta’qib qilinadi.
38.5-topshiriq.
Imlo lug‘atidan holvafurush, huvullamoq, irigatsiya, ta’magir, 
memor so‘zlarini tekshiring va, xatolari bo‘lsa, tuzatib, lug‘at daftaringizga 
ko‘chiring. 
Namuna: poyafzal – poyabzal. 
 
39-dars 
MATN VA LUG‘ATLAR BILAN ISHLASH 
 
39.1-topshiriq. 
Matnni diqqat bilan o`qing. Talaffuzi va yozilishi bugungi 
me’yordan farqlanuvchi so`z va qo`shimchalarni belgilang. 
 
SO‘Z CHAMANIDA ZAMONA VA TAVORIX 
Darbozasi sharqi-janubiyga qaratib qurilg‘an bu dong‘dor saroyni Toshkand, 
Samarqand va Buxoro savdogarlari egallaganlar, saroydagi bir-ikki hujrani istisno 
qilish bilan boshqalari musofirlar ila to‘la. Saroy ahli kunduzgi ish kuchlaridan 
bo‘shab hujralariga qaytqanlar, ko‘b hujralar kechlik osh pishirish ila mashg‘ul, 
shuning uchun kunduzgiga qarag‘anda saroy jonliq: kishilarning shaqillashib 
so‘zlashishlari, xoxolab kulishishlari saroyni ko‘kka ko‘targudek. Saroyning to‘rida 
boshqalarg‘a qarag‘anda ko‘rkamrak bir hujra, anovi hujralarga kiygiz to‘shalgani 
holda bu hujrada qip-qizil gilam, uttalarda bo‘z ko‘rpalar ko‘rilgan bo‘lsa, munda 
ipak va adras ko‘rpalar, narigilarda qora charog‘ sasig‘anda, bu hujrada sham’ 
yonadir, o‘zga hujralarda yengil tabi’atlik, serchaqchaq kishilar bo‘lg‘anida bu 
hujraning egasi – boshqacha yaratilishda. 

---

… Otasining valine’mati bo‘lg‘an bir bekning zulmini iqror etish haqiqatan 
ham taajjubka loyiq edi. Azizbekning Turkiston xonlig‘ining eng zolim va mustabid 
sanalg‘an beklarining biri va uning o‘z qaramog‘ida bo‘lg‘an Toshkand aholisiga 
qilg‘an zulmlari Farg‘onaga doston, ammo Akram hojining bu savoli Azizbekning 
eng yaqini bo‘lg‘an bir kishining o‘g‘lini sinab ko‘rishlik uchun edi. Bu sinash natijasi 
Akram hojining taajjubini orttirdi va buning sirrini bilishka qiziqsindi… 
Hasanalining sinashi nihoyatiga yetkandek bo‘ldi, hatto yuqoridag‘i javobni 
eshitkan vaqtida nima uchundir o‘zini bir turlik kulgidan arang to‘xtatib qolg‘an 
edi. Yana o‘rtada xomushlik hukm surib, Hasanali ishni tuzikroq ochish va yo shu 
ko‘yi qoldirib ketaberish talashida edi. Hasanali bekning har bir siriga o‘zini 
mahkam deb hisoblag‘anliqdan darhaqiqat, Otabekka mahram bo‘lishg‘a loyiq bir 
mehribonchiliqqa ega bo‘lg‘anliqdan xo‘jazodasi bilan ochiq so‘zlashish fikriga 
keldi. Bir necha daqiqa muqaddima uchun reja qurib o‘lturgandan so‘ng tilga keldi. 
… Bu kunlarda Marg‘ilonda shunday xabar chiqib qoldi. “Toshkand hokimi 
bo‘lg‘an Azizbek Qo‘qong‘a qarshi bosh ko‘targan. Xon tomonidan xiroj (zakot, 
soliq) uchun yuborilg‘an devon beklarini o‘ldirgan!” Ikkinchi kun bu xabar tag‘i 
ham boshqacha to‘n kiydi: “Musulmonqul Normuhammad qushbegiga besh ming 
sipoh qo‘shib, Toshkand ustiga jo‘natqan!” 
… Xalq: “Kerak, albatta, kerak, taqsir! Agar ruxsat bersangiz, bu kundan 
boshlab qo‘rg‘onlarni tuzata beramiz!”