1 sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov

SUVNI DISTILLYACIYA USULI BILAN CHUCHUKLANTIRISH 
Bu usul keng tarqalgan usul bo’lib, suv bug’larining tomchilarga 
aylanib, yana qaytib tushish yo’li bilan chuchuk holga kelishidir. Suv 

---

306
tarkibidagi tuz miqdori 8 mg ga etganda bu usuldan foydalansa bo’ladi, 
Masalan, bu usuldan SHevchenko, Boku, Krasnovodsk shaharlarida 
foydalanilmoqda. Hozirgi kunda dunyo bo’yicha olinadigan chuchuk 
suvning 90—95% i distillyaciya usuli yordamida olinadi. 
Hozir suvni tez qaynatadigan, ko’p korpusli distillyacion apparatlar 
mavjud. Bunday qurilmalar sutkasiga 60 ming metr kub chuchuk suv 
ajratib byeradi. Hozirgi kunda Krasnovodsk shahrida, Bektoshda sutkasiga 
120 000—500 000 m
3
chuchuk suv byeradigan distillyacion qurilmalar 
o’rnatilmoqda. 
Distillyacion qurilmalar suv isitiladigan qozon, sho’r suvni qozonga 
haydab byeradigan nasos va bug’ni sovutadigan kondensatorlardan iborat. 
Distillyaciya yo’li bilan olingan chuchuk suvlar o’zining organoleptik 
xususiyatlari bilan ajralib turadi. Ularning mazasi, hidi 5 ball atrofida, 
tarkibidagi tuz va gaz nihoyatda kam bo’ladi. 
Quduq suvlarini distillashdan maqsad tarkibidagi uchuvchan neft’ 
mahsulotlari va fenolni yo’qotishdir. 
Bunday suvlar oq qayindan olingan faollashtirilgan ko’mir qavatida 
fil’trlanadi. Suvning minyeral tarkibi unga sho’r suv quyib yoki suvni 
maydalangan marmar yoki dalomitdan o’tkazib aniqlanadi. SHunda suv 
kal’ciy tuzlari bilan boyiydi. 
Suv sho’rini ketkazishning yana bir usuli ion almashishdir. Bunda suv 
N-kationitli va ON—anionitli fil’trlardan o’tkaziladi. Tarkibida 3 
grammgacha tuz bo’lgan suvlar uchun bu usul ancha yaxshi, ammo 
moslama hajmi kichik bo’lgani tufayli kerakli miqdorda suv ajratib olish 
ancha qiyin. 
Elektroliz usulida suvdan musbat zaryadga ega bo’lgan katod 
yordamida doimiy elektr zarrachasi o’tkaziladi. Suvdaga erigan holdagi 

---

307
kationlar suvga tushirilgan katodlarga intiladi, manfiy zaryadga ega bo’lgan 
tuzlar esa anodga intiladi. Katod bilan anod oraligidagi suv tuzlardan holi 
bo’lib, chuchuk suvga aylanadi. Bizdagi elektroliz apparatlarining suv 
ishlab chiqarish hajmi sutkasiga 12 dan 1000 m
3
gachani tashkil qiladi. 
Suvni membrana usuli bilan ham sho’rini ketkazish mumkin. Bu usul 
anchagina murakkab bo’lib, bunda poltshyer matyeriallar ishlatiladi. 
Naysimon trubalar asosan polietilen, viniplast, poliuretan, epoksid,
fenolformal’degid smolalar va stekloplastdan ishlanadi. 
Ular suvning organoleptik xususiyatlariga anchagina ta’sir 
ko’rsatishi mumkin.