1-tajriba elektrolitlarning (kuchsiz) elektr о‘tkazuvchanligini α va k

Tajribada olingan natijalarini qayd qilish jadvali:

№	C(kons-ya)	M	Ro‘rt.	Rx	Χ	λv	α	Kd
1.	0,002n KCl		1000
2.	1n CH3COOH
3.	0,5n
4.	0,25n
5.	0,125n
6.	0,0625n

2. 
   Solishtirma elektr o‘tkazuvchanlikni hisoblash
   

bunda idish sig‘imi C_{idish doim.} = χ_KCl R_KCl hisoblab topiladi.
χ_KCl=0,00278 ga teng.

3. 
   Ma’lum suyultirishdagi ekvivalent elektr o‘tkazuvchanlik quyidagi formula bilan aniqlanadi:
   

4. 
   Cheksiz suyultirishdagi ekvivalent elektr o‘tkazuvchanlik(yoki Kolraush qonuni) quyidagi formula yordamida topiladi:
   

bizning misolimizda ( = 349,8). ( =49,9),

5. 
   Dissotsiyalanish darajasi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
   

6. 
   Dissotsiyalanish konstantasi quyidagi formula asosida hisoblab topiladi:
   

7. Vodorod ionlarining konsentratsiyasi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

n – kislota ionlashidan hosil bo‘lgan vodorod ionlarining soni.
Bundan eritma muhitini ham aniqlash mumkin –

Olingan natijalar asosida χ = f (V) bog‘liqlik grafigi chiziladi.
Joriy nazorat savollari:

1. 
   Noelektrolit va elektrolit eritmalar. Elektrolit eritmalar xossasining noelektrolit eritmalar qonunlaridan chetlanishi. Izotonik koeffitsiyent.
   
2. 
   Elektrolit eritmalarining dissotsiatsiyalanish sabablari.
   
3. 
   Elektrolitik dissotsiatsiyalanish nazariyalari (Arrenius, Kablukov va
   

boshqalar).

4. Dissotsiatsiyalanish darajasi. Uning konsentratsiya bilan о‘zgarishi.
5. Dissotsiatsiyalanish konstantasi. Dissotsiatsiyalanish konstantasining dissotsiatsiyalanish darajasi bilan bog‘liqligi.
6. Ekvivalent elektr о‘tkazuvchanlik, uning konsentratsiyaga bog‘liqligi, suyultirish bilan о‘zgarishi.

7. 
   Ionlar harakatchanligi. Uning fizik ma’nosi. Kolraush qonuni.
   
8. 
   Ostvaldning suyultirish qonuni. Bu qonun nimani ifodalaydi.
   
9. 
   Ion kuchi. Ion kuchi qoidasi. Debay-Xyukkelning kuchli elektrolitlar nazariyasi.
   
10. 
    Kuchli elektrolitlarning elektr о‘tkazuvchanligi. Katoforetik relaksatsion qarshiliklar.
    

Foydalaniladigan adabiyotlar:


1. X.Rustamov, SH.P. Nurullayev. Fizikaviy kimyo. T., "Fan va texnologiya", 2011y, 207-238 betlar.


2-TAJRIBA
EYUK. ELEKTROD POTENSIALLARINI, EYUK NI VA TERMODINAMIK POTENSIALLARNI ANIQLASH. GALVANIK ELEMENTLARNING EYUKNI VIRTUAL LABORATORIYA STENDLARIDA ANIQLASH
Ishdan maqsad: Galvanik elementning EYUK ini aniqlash asosida alohida elektrod potensiallarini hisoblash va eritma pH ini hisoblab topishni о‘rganish.
Ximiyaviy reaksiya natijasida elektr energiyasi hosil qiladigan qurilma galvanik element deb ataladi. Bunday asbobda ximiyaviy energiya elektr energiyasiga aylanadi. Galvanik elementda о‘ziga xos EYUK paydo bо‘ladi. EYUK elektrolitga tushirilgan metallar tabiatita, elektrolit konsentratsiyasiga va temperaturaga bog‘liq. EYUK metall bilan elektrolit chegarasida hosil bо‘ladigan potensiallar farqiga tengdir: E = P₁ - P₂.
Ish bajarish tartibi: elementlarning EYuKini kompensatsion moslama yordamida o‘lchash mumkin. Moslama, o‘zgarmas elektr toki manbai bo‘lishi uchun 1,8-2,0V kuchlanishli akkumulyatordan va normal Veston elementidan tashkil topgan. Veston elementi doimiy EYuK ga ega (25°C da Ye=1,0183V), faqat tashqi harorat o‘zgarganda bir muncha o‘zgarishi mumkin.


23 – rasm. Normal Veston elementi tuzilishi
Galvanik elementlarning EYuKini -

1. 
   kompensatsion (yoki to‘g‘ridan – to‘g‘ri) usulda aniqlash mumkin;
   
2. 
   galvanik elementning EYuKni additivlik (yig‘indi) qonunidan foydalanib ham aniqlash mumkin. Bunda olingan natijalarni Nernst tenglamasi bo‘yicha nazariy xisoblangan qiymatlar bilan solishtirish mumkin;
   
3. 
   galvanik elementning EYuKini haroratli koeffitsientini aniqlab, termodinamik kattaliklarni xisoblash mumkin.
   

Yakobi-Daniel elementlarining EYuK ini aniqlash uchun quyidagi zanjir tuziladi (24 – rasm):