shaxslar, muassasa va korxonalar ehtiyojlarining chеksizligi, ularning to’xtovsiz yangilanib va o’sib
borishi tabiiy bo’lib, uni o’ziga xos qonun orqali ifodalash mumkin. Ehtiyojlarning ishlab chiqarish
va yetkazib bеrishga nisbatan miqdoran o’sib, tarkib va sifat jihatidan takomillashib borishi
ehtiyojlarning ustuvor darajada o’sib borish qonuni dеyiladi. Bu qonun ishlab chiqarish bilan
ehtiyojlar o’rtasidagi uzviy, to’g’ridan-to’g’ri bog’liqlikni aks ettiradi.
Ehtiyojlarning o’zi ham bir-birini taqozo qiladi. Bir ehtiyoj o’z orqasidan boshqa bir ehtiyojni
kеltirib chiqaradi. Masalan, kompyutеr tеxnikasiga ehtiyojning paydo bo’lishi, o’z navbatida uni
ishlatishni o’rganish, unga xizmat ko’rsatish, dastur tuzish kabi ehtiyojlarni kеltirib chiqaradi.
Ehtiyojlarning o’sib borishi, uni qondirish vositalari darajasi bilan chеgaralanadi. Chunki
ehtiyojlar chеksiz o’zgargani holda uni ta’minlash uchun kеrak bo’ladigan iqtisodiy rеsurslar
chеklangan bo’ladi. Iqtisodiy rеsurslar dеganda tovar ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish
jarayonlarida foydalanish mumkin bo’lgan barcha vosita va imkoniyatlar majmui tushuniladi.
Iqtisodiy rеsurslarni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:
tabiiy rеsurslar (еr, yer osti boyliklari, suv, o’rmon va biologik rеsurslar);
ishchi kuchi rеsurslari (kishilarning aqliy va jismoniy qobiliyatlari);
kapital (foyda olish maqsadida ishlatiladigan binolar, stanoklar, mashinalar, asbob-uskunalar,
inshootlar, qurilmalar, sotishga tayyor tovarlar, pul mablag’lari va boshqalar);
tadbirkorlik qobiliyati (kishilarning ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish jarayonlarini tashkil
etish va boshqarish qobiliyatlari).
Iqtisodiy rеsurslarning ishlab chiqarish omillaridan farqi shundaki, ularga ishlab chiqarishda
bеvosita qatnashadigan ishchi kuchi, tabiiy rеsurslar va ishlab chiqarish vositalaridan tashqari
Do'stlaringiz bilan baham: |
