1. Tuproqning tuzilishi va tarkibi Tuproqning fizik xossalari
Download 0.54 Mb. Pdf ko'rish
|
2-ma`ruza
- Bu sahifa navigatsiya:
- Friksion xususiyatlari
- Ishqalanish koeffitsienti
o‘lchagich (tverdomer) deb ataladi.
Ezishga qarshilik (tuproq qattiqligi) 1-rasm. Tuproqning qattiqligini aniqlash. a, b-qattiqlik o‘lchagich (tverdomer)ning umumiy ko‘rinishi va sxemasi: 1-shtanga; 2-prujina; 3 dasta; 4-plunjer (uchlik); 5-qog‘oz uchun planka; 6-yozuvchi qurilmasi; 7-diagramma; v-har xil plunjerli qattiqlik o‘lchagich diagrammasi: 1-tsilindrik uchlikli; 2-konussimon uchlikli; g-ezishga qarshilik kuchi F ni tuproqning chiziqli deformatsiyasi λ ga bog‘liqligi. Friksion xususiyatlari – ishqalanish bir jismni unga tegib turgan boshqasiga nisbatan (tashqi ishqalanish), yoki bir jismning zarralarini uning boshqa zarralariga nisbatan (ichki ishqalanish) sirpanishiga qarshilik sifatida namoyon bo‘ladi. Shunday qilib, ishqalanish kuchi – bu qarshilik kuchi yoki reaksiya kuchi bo‘lib, normal bosimda bir jism yuzasini ikkinchisiga nisbatan sirpanishga undaydigan boshqa faol kuch ta’sirida paydo bo‘ladi. Har qanday reaksiya kuchi kabi, ishqalanish kuchi ham uni qo‘zg‘atadigan kuchga teng, ammo chegaraviy miqdorga ega bo‘lib, undan oshmaydi. Faol kuchning o‘zgarishi bilan ishqalanish kuchi noldan o‘zining chegaraviy miqdorigacha o‘zgaradi (0<F tr <F max ). Ishqalanish koeffitsienti doimiy kattalik emas. U ko‘p omillarga, asosan tuproqning mexanik tarkibi va namligiga bog‘liq. Soz tuproqning ishqalanish koeffitsienti qumnikidan taxminan 2 marta katta. Bu shunday izohlanadiki, kam bog‘langan qumli tuproqlarda ayrim qum zarralari sirpanmaydi, balki ishqalanish yuzasi bo‘yicha dumalaydi, shu boisdan ularning harakatlanishiga qarshilik va ishqalanish koeffitsienti kichik bœladi. Ishqalanish koeffitsientiga tuproqning namligi ko‘proq ta’sir ko‘rsatadi. Download 0.54 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling