1. Xarajatlarni taqsimlash tartibi va usuli Tannarxni kalkulyatsiya qilishning buyurtmali usuli1


Download 214.16 Kb.
bet8/8
Sana04.11.2023
Hajmi214.16 Kb.
#1747028
1   2   3   4   5   6   7   8
Ko’rsatkichlar nomi

Hisobga olinadigan birliklar, ming so’m

Shartli birliklar

moddiy xarajatlar

qo’shilgan
xarajatlar

Belgilangan muddat boshida tugallanmagan
ishlab chiqarish

15

-

9

Muddat davomida
boshlangan va tugallangan

57

57

57

Belgilangan muddat yakuniga tugallanmagan ishlab chiqarish

3

3

1,5

Jami

75

60

67,5

Mahsulot birligi tannarxi tahlilini ifoda etuvchi jadval (2-jadval) asosida mahsulot birligi uchun shartli xarajatlarni moddiy xarajatlar va qo’shilgan xarajatlar bo’yicha alohida-alohida hisoblash mumkin. Shartli mahsulot birligiga qilingan xarajatlarni aniqlash uchun ushbu muddat davomida qilingan moddiy xarajatlar hamda qo’shilgan xarajatlarni shu xarajatlar bo’yicha shartli mahsulot birligi soniga bo’linadi. “Asosiy ishlab chiqarish” schyotidagi hisobot davri boshi qoldig’iga kiritilgan xarajatlar hisobkitobda e’tiborga olinmaydi, chunki ular o’tgan muddatga tegishlidir.
2-jadval Mahsulot birligi tannarxi tahlili

Xarajatlar turi




Xarajatlar




Shartli birliklar,
ming dona

Shartli birliklarga qilingan xarajatlar

boshlang’ich zahiralar,
ming so’mda

joriy
muddatdagi, ming so’mda

jami
xarajatlar,
ming so’mda

Moddiy
xarajatlar

600,0

3300,0

3900,0

60,0

0.55 so’m*

Qo’shilgan xarajatlar

166,5

2700,0

2866,5

67,5

0.40 so’m**

Jami

766,5

6000,0

6766,5




0.95 so’m***

* - 22.000 : 40.000 = 0.55
** - 18.000 : 45.000 = 0.40
*** - 0.55 + 0.40 = 0.95
Yakuniy tannarxni ifodalovchi jadval jami ishlab chiqarish xarajatlarini barcha ishlab chiqarilgan mahsulotlarga taqsimlash uchun ishlatiladi. Xarajatlarning bir qismi A sexida ishlab chiqarilgan mahsulot tannarxiga kiritiladi, xarajatlarning qolgan qismi esa hisobot davri yakuniga ushbu sex uchun “asosiy ishlab chiqarish” schyotida qoldiq sifatida qoldiriladi.
Mahsulot tannarxini jarayon usulida hisoblashning yakuniy bosqichi A sexdagi yarim fabrikatlar tannarxini V sexidagi Asosiy ishlab chiqarish schyotiga hisobdan chiqarish orqali amalga oshadi.
Buxgalteriyaprovodkasiquyidagichabo’ladi:
Vsexidagi “Asosiyishlabchiqarish” 6541,5 mingso’m
A sexidagi “Asosiy ishlab chiqarish” 6541,5 ming so’m




Buxgalteriya yozuvi:




Debet

Kredit

Summasi

2010 “V”

2010 “A”

6541,5 ming so’m

3-jadval Mahsulot birligi tannarxining tahlili

Ko’rsatkichlar

Tayyor mahsulot

Tugallanmagan ishlab chiqarish

Boshlang’ich zahiralar







Boshlang’ich qoldiq, ming so’m

766,5




tugallash uchun xarajatlar (9 ming birlik * 0,40 so’m)

360,0




ishlab chiqarilishi hisobot davrida boshlangan va tugatilganlari (57 ming birlik * 0, 95 so’m)

5415,0




Yakuniy zahiralar







moddiy xarajatlar (2000 * 0,55 so’m)




165

qo’shilgan xarajatlar (1000 * 0,40 so’m)




60

Jami

6541,5

225

Tekshirish:







tayyor mahsulot

6541,5




tugallanmagan ishlab chiqarish

225,0







6766,5




Shu jadvalning quyi qismidagi tekshirishning keltirilish ma’nosi shundaki, agar tekshirish natijasida tafovut, ya’ni chetlanishlar aniqlansa, ishlab chiqarilayotgan bir dona miqdoridagi tayyor mahsulot tannarxi o’sha miqdorga to’g’rilanadi – korrektirovka qilinadi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati


  1. «O‘zbekiston Respublikasida tadbirkorlik to‘g‘risida»gi Qonun. – T., 15.02. 1991.

  2. O‘zbekiston Respublikasining “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonuni – Toshkent: O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining axborotnomasi, 2000 йил, 5-6 – son.

  3. Bobojonov O., Junaniyozov K. “Boshqaruv hisobi” darslik – T., TDIU, 2005 y., 368 bet.

  4. Гудушаури Г.В., Литвак Б.Г. Управление современным предприятием. – М.: ЭКМОС, 1998.

  5. Друкер П. Стратегическое управление предприятием. – М.: Дело, 2000.

  6. Забелин П.В., Моисеева Н.К. Основы стратегического управления. – М.: Информационно-внедренческий центр «Маркетинг», 1998.

  7. Кратко И.Г. Международное предпринимательство: Учебное пособие. – М.: ИНФРА-М, 2001, 272 б.



1 Ushbu paragraf katta ilmiy xodim-izlanuvchi F.A.Astanova tomonidan yozildi

2 Ushbu paragraf katta ilmiy xodim-izlanuvchi F.A.Astanova tomonidan yozildi

Download 214.16 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling