1. Xyusining harajatlari Mohiyati va tarkibi

Almashtiriluvchi (“sakrovchi”) baholar tayyorlanish mudda-ti uzoq vaqtni talab yetuvchi buYumlarga nisbatan о‘rnatiladi. Bunday baholar shartnoma ijro yetish muddatining tugashiga qarab hisoblanadi. Bunda birlamchi shartnoma bahosi mahsulot tayyor-langan muddat davomida ishlab chiqarish xarajatlarining о‘zgari-shiga qarab о‘zgartiriladi.

Vaqt omiliga kо‘ra baholarning quyidagi turlari bо‘lishi mumkin:

19. 
    doimiy baholar;
    
20. 
    mavsumiy baholar;
    
21. 
    bosqichli baholar.
    

Amal qilish muddati oldindan kelishilmagan baholarga doi-miy baholar deyiladi.
Mavsumiy xarakterga yega bо‘lgan tovarlarga nisbatan о‘rnatilgan baholar mavsumiy baholar dyeb ataladi. Bunday baholar sotishning birlamchi bahosiga nisbatan ustama yoki chyegir-mani qо‘llash yо‘li bilan aniqlanadi va ma’lum davr (mavsum) mobaynida amal qiladi.
Dastlabki aniqlangan shkalaga muvofiq ravishda oldindan belgilangan holatlarda bosqichma-bosqich pasaytiriladigan tarzda aniqlanadigan mahsulotlarning bahosi bosqichli baholarda belgilanadi.

Baholar xususida ma’lumotlarni olish usuliga muvofiq baholar quyidagicha farqlanadi:

22. 
    ma’lumotnomaviy baholar;
    
23. 
    pryeyskurant baholar;
    
24. 
    hisob-kitobli baholar.
    

Kataloglar, pryeyskurantlar, iqtisodiy jurnallar, spravoch-niklar va boshqa maxsus adabiyotlarda ye’lon qilinadigan baholar ma’lumotnomaviy baholar deyiladi. Ular о‘xshash mahsulotlarga baholarni belgilashda yoki baholarning darajasi va nisbatini tahlil qilishda mо‘ljal informasiya sifatida foydalaniladi.

Firmalarning pryeykurantlarida, spravochniklarda va boshqa adabiyotlarda ye’lon qilingan baholar pryeykurant baholar dyeb ataladi.
4.Baho tarkibiy tuzilmasi.


Hisob-kitobli baholar individual buYurtmalar bо‘yicha noandazaviy asbob-uskunalarning shartnomalarida, bitimlarida qо‘llaniladigan baholardir. Bunday baholar mol yetkazib beruvchi tomonidan har bir aniq buYurtma uchun uning texnikaviy va tijoriy shart-sharoitlarini hisobga olgan holda hisob-kitob qilinadi va asoslanadi.