10-mavzu. Biznes modellarni ishlab chiqish

Moddiy resurslar 
Ushbu toifaga ishlab chiqarish ob'ektlari, binolar, uskunalar, transport 
vositalari, savdo nuqtalari va tarqatish tarmoqlari kabi jismoniy boyliklar kiradi. 
Walmart va Amazon.com kabi chakana savdo korxonalari moddiy resurslarga juda 
bog'liq bo'lib, ko'pincha katta kapital xarajatlarni talab qiladi. Birinchisi ulkan 
do'konlar tarmog'iga va tegishli infratuzilmaga ega. Ikkinchisi IT texnologiyalaridan 
keng foydalanish, tovarlarni saqlash va yetkazib berishning rivojlangan tarmog'i 
bilan tavsiflanadi. 
Intellektual resurslar 
Tovar belgilari, yopiq ma'lumotlar, patentlar va mualliflik huquqlari, hamkorlar 
va mijozlarning ma'lumotlar bazalari kabi intellektual mulk biznes modelining eng 
muhim tarkibiy qismidir. Intellektual resurslarni yaratish oson emas, ammo 
muvaffaqiyatli bo'lsa, ular katta foyda keltirishi mumkin. Nike yoki Sony kabi 
iste'mol tovarlarini ishlab chiqaruvchilar uchun brendlar asosiy manba hisoblanadi. 
Microsoft va SAP faoliyatining asosini kompaniyalar yaratgan dasturiy ta'minot va 
tegishli intellektual mulk tashkil etadi. Qualcomm, keng polosali uyali aloqa uchun 
mikroprotsessorlar ishlab chiqaruvchisi va yetkazib beruvchisi, ishlab chiqarish 

---

litsenziyalarini boshqa kompaniyalarga sotishdan katta daromad olib, o'z biznes 
modelini patentlar atrofida yaratdi. 
Xodimlar 
Ishga qabul qilish har qanday korxona uchun muhim vazifadir, ammo bunda 
resursga alohida e'tibor berishni talab qiladigan biznes modellar mavjud, masalan, 
yuqori texnologiyali ishlab chiqarishlarda yoki ijodiy jamoalarda xodimlar asosiy 
resurs hisoblanadi. Ayniqsa Novartis singari farmatsevtika kompaniyasi uchun 
xodimlarni yollash katta ahamiyatga ega. Uning biznes modeli jiddiy olimlar va 
yuqori malakali mutaxassislarni jalb qilishdan iborat. 
Moliya 
Bir qator biznes modellar ma'lum moliyaviy resurslarni yoki moliyaviy 
kafolatlarni talab qiladi, masalan, naqd pul, kredit liniyalari yoki rahbar xodimlarni 
yollash uchun mablag' zaxirasi bo’lishi mumkin. Iqtisodiy rag'batlantiruvchi vosita 
sifatida moliyaviy resurslardan qanday foydalanishni mobil aloqa uskunalarini 
ishlab chiqaruvchi Ericsson kompaniyasining biznes modeli misolida tasvirlash 
mumkin. Ericsson banklardan yoki bozordan qarz olib, so'ngra mablag’larning bir 
qismini mijozlar buyurtmalari asosida rivojlanishga sarfladi; bu ularga 
raqobatchilardan uskunalarga buyurtma bermaslikni kafolatladi.