10-Мавзу: Институционализм ва номукаммал рақобатли бозор назариялари Режа

Институционализмнинг вазифалари

Монополистик капиталга қаршилик қилиш
Иқтисодиётни ислоҳ этиш орқали «ўрта синф»ни ҳимоя қилиш концепциясини ишлаб чиқиш
Иқтисодиётни давлат томонидан назорат қилишнинг турли вариантларини излаш
Иқтисодиётда давлат ролини кучайтириш
Жамият ва бизнес манфаатлари ўртасидаги қарама-қаршиликларни тан олиш ва ўрганиш

Институционализм назариясининг ривожланиш босқичлари

XX асрнинг 20-30 йиллари
Институционализмнинг кенг тарқалиши
Урушдан кейинги кечки институционализм
Иқтисодиётдаги қарама-қаршиликларни изоҳлаб бериш. Ф.Рузвельтнинг «Янги курс» ислоҳотларини амалга ошириш бўйича тавсияномалар
ХХ асрнинг 60-70 йиллари
Ижтимоий-институционал йўналиш, яъни неоинституционализм
Т.Веблен (1857-1920), Ж.Р.Коммонс (1862-1945), У.Митчелл (1874-1948), Ж.Гобсон (1858-1940), У.Гамильтон
Ж.М.Кларк, А.Берли, Г.Минз
А.Лоу, Г.Мюрдаль, Ж.К.Гэлбрейт, Р.Хейлбронер
Институционализмнинг ривожланиш йўналишлари
Ижтимоий-
психологик
Т. Веблен
Ижтимоий-
ҳуқуқий
Д. Коммонс
Эмпирик
У. Митчелл

Ижтимоий-руҳий (психологик) йўналиш

Веблен йирик буржуазия манфаатларига қарши фикрлар бирлдирган. Унинг фикрича, инсониятнинг келажаги бизнес билан эмас, балки саноат, муҳандислар ва мутахассилар фаолияти билан боғлиқ бўлади.
У бунинг сабабларини инсон ҳулқининг руҳияти билан боғлади. Инсон фаолиятининг асосий омилларини инстинктлар ташкил этади: "эгоизм”, жангарилик, «бекорчи қизиқув”
Торстейн Веблен
1857-1929

Веблен самараси аксарият оддий истеъмолчилар қимматлиги сабаб неъматларни истеъмол қилиш имкони йўқлиги шароитида намойишкорона истеъмолнинг юзага келиши. Товарлар ва хизматларни харид қилиш объектив эҳтиёждан эмас, балки ўз молиявий имкониятларини намойиш этиш билан боғлиқ субъектив ҳоҳиш-истак билан боғлиқ ҳолда амалга ошса талаб қонуни бузилади. Аҳолининг муайян гуруҳлари ўртасида мазкур товарлар ва хизматлар нархи пасайиш ўрнига ўсиши юз беради.