10-мавзу: Polygonaceae оиласи биологияси ва зарари

• 10-МАВЗУ:
• Polygonaceae оиласи биологияси ва зарари

• Polygonaceae (Торондошлар) — икки уруғпаллалилар синфига мансуб ўт, бута ва яримбута ўсимликлар оиласи.Барглари кетма-кет ўрнашган, текис қиррали. Гуллари асосан икки, баъзан бир жинсли майда, тўпгули шингилсимон, бошоқсимон.
• Гулқўрғони 3-6 бўлакчали бир ёки икки қават. Чангчиси 3-9 та, уруғчиси 2-4 устунчали. Меваси уч қиррали ёнғоқча. 30-35 туркуми, 1000 га яқин турлари маълум. Ўрта Осиёда 7 туркуми бор. Ҳаммасининг таркибида танин мавжуд. (масалан: торон, отқулоқ ва ровоч).

• Polygonaceae (Торондошлар) — икки уруғпаллалилар синфига мансуб ўт, бута ва яримбута ўсимликлар оиласи.Барглари кетма-кет ўрнашган, текис қиррали. Гуллари асосан икки, баъзан бир жинсли майда, тўпгули шингилсимон, бошоқсимон.
• Polygonaceae — гулли ўсимликлар оиласи бўлиб, АҚШда норасимй равишда тугунлар (ёки тугунлилар) ёки ақилли ўтлар, ёки гречка оиласи деб номланади. Бу ном Polygonum жинсига асосланган ва биринчи марта Antuan Loran de Jussieu томонидан 1789 йилда ўзининг "Genera Plantarum" kitobida ishlatilgan.

• Бу ном баъзи турларнинг пояларидаги кўплаб шишган тугунларга ишора қилиши мумкин, улар Юнон тилидан олинган бўлиб, “кўп”, “кўп-кўп”, “тизза” ёки “бўғим” деган маъноларни англатади.
• Шу билан бир қаторда у “кўп уруғлар” маъносини англатувчи бошқа хосилага эга бўлиши мумкин.
• Polygonaceae 1200 га яқин турни ўз ичига олади, 48 га яқин авлоди тарқалган.
• Энг йирик туркумлар: Eriogonum (240 тур), Rumex (200 тур), Coccoloba (120 тур), Persicaria (100 тур) ва Calligonum (80 тур).

• Оила ва киллари бутун дунёда мавжуд, аммо Шимолий мўтадил зонада хилма-хилдир, яъни кўпроқ турлари учрайди.
• Бир неча турлари манзарали ўсимлик сифатида етиштирилади.
• Денгиз узумининг меваси (Coccoloba uvifera) истеъмол қилинади ва Флоридада ундан желе тайёрланади, ҳамда тижорат мақсадида сотилади.
• Қорабуғдой деб аталадиган икки турдаги Fagopyrum уруғлари ёрма шаклида истеъмол қилинади (гречка) ёки ун тайёрлаш учун ишлатилади.

• Равон барглари (Rheum rhabarbarumva) дурагайлар озиқ-овқат махсулотидир.
• Оддий отқулоқ (Rumex acetosa) барглари салатларда ёки барги сабзавот сифатида истеъмол қилинади.
•