11- amaliy mashg‘ulot. O‘lchov vositalarini kalibrlash

Jaboblar
1. Me’yoriy xujjatlarning asosiysi bo‘lib bir turdagi maxsulot guruxlariga kuyiladigan talablarni va zarur xollarda muayyan maxsulotga qo‘yiladigan talablarni, ishlab chiqilishini, ishlab chiqarilishini va qo‘llanilishini ta’minlovchi qoidalarni, shuningdek O‘zbekiston respublikasi Prezidenti xuzuridagi Vazirlar Maxkamasi tomonidan belgilanadigan standartlashtirishning boshqa ob’ektlariga kuyiladigan talablarni belgilovchi standart xisoblanadi. Standartlashtirish ob’ektlariga qo‘yiladigan talablarga bog‘liq xolda O‘zbekiston Respublikasi xududida me’yoriy xujjatlarni kuyidagi toifasi amal qiladi:

• 
  Mustaqil Davlatlar Xamdustligi davlatlarining davlatlararo standartlari (GOST);
  
• 
  O‘zbekiston respublikasi standartlari (O’zDSt);
  
• 
  O‘zbekiston respublikasi texnikaviy shartlari (TSh);
  
• 
  korxonalar, uyushmalar, firmalar, konsernlar va boshqa xujalik sub’ektlarining standartlari (KST);
  
• 
  xalkaro, mintakaviy va chet el mamlakatlarining milliy standartlari (ISO, MEK va boshqalar).
  

3. ‘zbekiston respublikasi standartlarini (UzRST) “Uzstandart” agentligi, Respublika soglikni saklash vazirligi (SSV) kabilarga biriktirilgan nomenklatura bo‘yicha tasdiklaydilar. Bugungi kunda standartlashtirish, metrologiya va o‘lchash texnikasi - rivojlanish darajasi va sur’ati butun sanoat maxsulotlarining sifat darajasiga aniq ta’sir Ko‘rsatadigan 3 asosiy bug‘indan iborat. O‘lchashlar birliligini ta’minlash davlat tizimi (UDT) natijalari mamlakatning barcha tashqilotlari tomonidan foydalanadigan o‘lchashlar aniqligini baxolash va ta’minlash qismida ilmiy va amaliy faoliyatning metrologik ta’minotini me’yoriy - xukukiy asosi bo‘lib xisoblanadi. Standartlar va UDTning boshqa xujjatlari esa metrologik ta’minotning me’yoriy bazasi bo‘lib xisoblanadi, bundan o‘lchashlar birliligiga va talab etilayotgan aniqligiga erishish uchun zarur bo‘lgan ilmiy va tashqiliy asoslar, texnik vositalar, koidalar va me’yorlarni urnatish va qo‘llash tushuniladi.
O‘lchashlar birliligini ta’minlash Davlat tizimi (UDT)ning standartlashtirish asosiy ob’ektlari kuyidagilar xisoblanadi:

• 
  fizik kattaliklar birliklari;
  
• 
  davlat etalonlari va MDX doirasidagi davlatlararo kiyoslash sxemalari;
  
• 
  o‘lchash vositalarini kiyoslash usullari va vositalari;
  
• 
  o‘lchash vositalarining me’yorlanayotgan metrologik xarakteristikalari nomenklaturasi;
  
• 
  o‘lchashlar aniqligi me’yorlari;
  
• 
  to‘g‘rilikni baxolash metodikasi va moddalar va materiallarning xossalari xakidagi ma’lumotlarni takdim etish shakllari;
  
• 
  moddalar va materiallarning tarkibi va xossalari standart namunalariga qo‘yiladigan talablar;
  
• 
  o‘lchash vositalarining davlat sinovini, kiyoslanishini va metrologik attestatlanishini o‘tkazishni tashqil qilish va tartibi;
  
• 
  metrologiya soxasidagi atamalar va ta’riflar.