11-mavzu. Qurilishda narx shakllanishi va smeta ishi reja

K= Ssmr + Sob + Spr - S_VOZ
Qurilishning (qurilish-montaj ishlarining) smeta qiymatining tarkibi deganda umumiy qiymatning hajmiy birligi ko‘rsatilib xarajatlar bo‘yicha guruhlanishi tushuniladi.
Turli xildagi ob’yektlarning smeta qiymatining texnologik tuzulmasi jadvalda ketirilgan.

t\r	Xarajat turlari	Qurilish turlari
		Turar joylar	Sanoat binolari	Gidrotexnika inshootlari
1.	Qurilish-montaj ishlari (Ssmr)	75-90	40-60	70-80
2.	Asosiy va qo‘shimcha texnologik uskunalar sotib olish(Sob)	15-5	50-25	20-15
3.	Boshqa ishlar va xarajatlar (Spr)	10-5	10-15	10-15
	Jami	100	100	100

Qurilishning muhim vazifalaridan biri qurilish muddatini qisqartirish va shu bilan birgalikda uning samaradorigini oshirishdir. Smeta qiymatining tarkibini tahlil qilib shunday xulosaga kelish mumkinki, qurilish va konstruktiv-joylashtirish yechimlarini takomillashtirish, ularning texnologik darajasini oshirish, qurilishni tashkil etishni takomillashtirish, qurilish uchastkasida bajariladigan ishlar hajmini qisqartirish hamda qurilishni tezlashtirish va uning samarodorligini oshirish asosiy yo‘nalishlardir.

Qurilish-montaj ishlari smeta qiymati (Ssmr) hisoblash usuli va iqtisodiy mohiyatiga ko‘ra, qurilish ishlab chiqarishi xarajatlari va smeta foydasiga(Sf) bo‘linadi. Ishlab chiqarish xarajatalari ikki guruhga bo‘linadi: to‘g‘ri xarajatlar (Pz ) va ustama xarajatlar (Nr). Natijada birlik qurilish mahsulotining narxi (S_smr) yoki birlik ishlar smeta qiymati quyidagi formula bilan aniqlanishi mumkin.