12-mavzu Argumentlash va bilimlar taraqqiyotining mantiqiy shakllari Reja

II. Argument (asos)larga taalluqli xatolar: 

1. 

Asoslarning  xatoligi.  Tezis  isbotlanganda  yoki  rad  etilganda  xato  argumentlarga 

chin deb asoslanish natijasida ataylab yoki bilmasdan mantiqiy xatoga yo‘l qo‘yiladi. Masalan, 

qadimgi  grek  faylasufi  Fales  o‘z  ta’limotini  hamma  narsa  suvdan  paydo  bo‘lgan,  degan  fikrga 

asoslanib yaratgan. 

2. 

Asoslarni 

avvaldan 

taxminlash 

shaklidagi 

xato. 

Tezis 

isbotlanmagan 

argumentlarga  asoslansa,  bunday  argumentlar  tezisning  chinligini  isbotlamaydi,  balki  tezisning 

chinligi taxminlanadi, xolos. 

3. 

«Aylanma  isbot  etish»  deb  nomlanuvchi  xato.  Tezisning  chinligi  argumentlar 

orqali, argumentlarning chinligi tezis orqali isbotlansa mantiqiy xatoga yo‘l qo‘yiladi. Masalan, 

«So‘zning qudrati fikr bilan o‘lchanadi», degan tezisni «Fikrning qudrati so‘z bilan o‘lchanadi», 

deb isbotlasak, yuqorida aytilgan xatoga yo‘l qo‘yiladi. 

---