5-расм. Суюқликнинг чиқишида ўз-ўзидан ростланишга эга бўлган объект схемаси
Резервуарнинг киришидаги сув сарфи поғонали тарзда оширилса, резервуардаги суюқлик сатхи ҳам ўзгаришни бошлайди. Натижада суюқликнинг резервуар туби ва деворларига берадиган босими ҳам ортиб боради. Бу босимнинг ортиши резервуардан суюқликнинг чиқиш сарфини ортишига олиб келади. Маълум вақт ўтгач тизим мувозанатга келади ва резервуардаги суюқлик сатхи янги ўзгармас қийматга ўтиб, ўзгаришдан тўхтайди. Яъни тизим янги мувозанат холатига эришади.
|
6-расм. Поғонали ғалаёнлантирувчи таъсир берилганда ўз-ўзидан ростланувчи объектнинг ўтиш графиги: а-суюқлик сарфининг ўзгариши; б- сатх ўзгариши.
|
Кечикиш хусусияти
Айрим объектларнинг киришига ғалаёнлантирувчи таъсир берилганида уларнда чиқиш пареметрининг ўзгариши маълум вақт ўтганидан сўнг намоён бўлади. Объетларнинг бу хусусияти кечикиш деб номланади. Кечикиш объектларни бошқариш жараёнларини қийинлаштиради ва бошқаришда уни хисобга олмасликнинг иложи йўқ.
Кўпчилик автоматик ростлаш тизимларида модда ёки энергиянинг трубалар ёки бошқа узатиш элементлари орқали узатилишида сезиларли даражада кечикиш кузатилади. Кечикишнинг бундай тури транспорт кечикиши деб номланади.
Агар кечикиш вақтини деб белгиласак, кириш сигнали ўзгарганидан сўнг чиқиш сигнали вақтга қадар ўзгармай туради.
Транспорт кечикишига мисол 9.7-расмда кўрсатилган.
Ростловчи орган шибер 1 транспартёрнинг харакатланувчи лентаси 2 га келаётган материал сарфини ўзгартиради. Агар тизмига келаётган сочилувчан материал сарфини поғонали ўзгартирсак, транспортёр лентасидан келаётган модда сарфи шу ондаёқ ўзгармайди. Унинг ўзгариши учун
вақт зарур бўлади. бунда – сарфни ўзгартириш бошланган нуқтадан транспортёрнинг охириги нуқтасигача бўлган масофа, – сигналнинг етиб келиш тезлиги.
Транспорт кечикиши объектнинг чиқиш сигналини унинг киришига ўзгартириш берилганига нисбатан вқтига кечиктиради. Уни вақт координатаси бўйича сурулиш сифатида тасвирлаш мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: |
