12-mavzu. Ildizmevali sabzavotlar biologiyasi va yetishtirish texnologiyasi

Yablochnыy navi o’simligi
Pasternak (pastinaca sativa l.)-soyabongullilar yoki selderey-simonlar oilasiga kiradi. Ildizmevasi yirik, yumaloq-uzunchoq yoki uzun konussimon, sariq-oq rangda. Bargi kesikli, bo’lingan patsimon. O’suv davri (urug’ ekilgandan ildizmevalar pishguncha) – 100-125 kun.


Ikkinchi yil urug’lik ildizmevadan yuqori qismidan shoxlaydigan, bo’yi 100-130 sm ga yetadigan uzun gulpoyalar hosil qiladi. Gul to’plami – murakkab soyabon. Guli mayda, sariq, ikki jinsli, chetdan hasharotlar yordamida changlanadi. Urug’i yassi-oval, cheti qanotchali, qirrali, 1000 tasining vazni 3-4 gramm. Unuvchanligi 70 % bo’lib, 4 yilgacha saqlanadi.
Pasternakning asosan kruglыy ranniy, student, luchshiy iz vsex navlari keng tarqalgan.
Kruglыy ranniy – navi o’suv davri qisqa 90-100 kun, hosildorligi yuqori. Ildizmevasi yumaloq, oq-kulrang.
Student – o’rtapishar (120-125 kun), ildizmevasi yirik, uzunchoq (25 sm gacha), serhosil, yaxshi saqlanuvchan (81-rasm).

81-rasm. Pasternak navlari: 1-kruglыy ranniy, 2 – student

73-rasm. Sabzi o’simligining rivojlanishi

Biologik xususiyatlari. Ildiz va poyaning yo’g’onlangan qismi ildizmeva deyiladi. O’simlik ko’karib, 1-2 ta chinbarg hosil qilganda ildizmeva shakllana boshlaydi.
bunda o’qildiz birlamchi po’sti yoriladi va quriydi. Har qanday ildizmeva uch qismdan tashkil topgan.

1. 
   Bosh.
   
2. 
   Bo’yin.
   
3. 
   Haqiqiy ildiz
   

Ildizmevalarning shakllanishida o’simlik maysasining urug’palla barg tirsagidan yuqori (gipokotil), urug’palla barg tirsagidan past (epikotil) va birlamchi ildiz qismlari ishtirok etadi (82-rasm).