12-mavzu. Moliyaviy natijalar hisobining vazifalari

№ 
Xo‘jalik muomalalarining mazmuni 
Schyotlarning bog‘lanishi 
Debet 
Kredit 
1 
Jo‘natilgan mahsulotlar, tovarlar, bajarilgan ishlar 
va ko‘rsatilgan xizmatlar (QQS, aksizlardan 
tashqari) uchun xaridorlarga taqdim etilgan hisob-
kitob hujjatlaridagi summaga 
4010, 4020 
9010, 9020, 
9030 
2 
Mahsulotlar, tovarlar, ishlar va xizmatlarni naqd 
pulga sotish 
5010, 5020 
9010, 9020, 
9030 
3 
Korxona xodimiga mahsulot, tovarlar, ishlar va 
xizmatlar (jumladan maxsus kiyimlar) sotildi 
4790 
9010, 9020, 
9030 
4 
Dividendlar 
mahsulotlar, 
tovarlar, 
ishlar 
va 
xizmatlar bilan to‘landi 
6610 
9010, 9020, 
9030 
5 
Kechiktirilgan daromadlar summasi ular taalluqli 
bo‘lgan hisobot davri kelganda sotish hajmiga 
kiritildi 
6230 
9010, 9020, 
9030 
6 
Sotilgan tovarlarning qaytishi 
9040 
4010 
7 
Sotishdan va narxdan chegirmalar berish 
9050 
4010 
8 
Hisobot 
davrining 
oxirida 
9040 “Sotilgan 
tovarlarning qaytishi” schyotini yopilishi 
9010, 9020 
9040 
9 
Hisobot davrining oxirida 9050 “Xaridorlar va 
buyurtmachilarga berilgan chegirmalar” schyotini 
yopilishi 
9010, 
9020,9030 
9050 
10 
Asosiy (operatsion) faoliyatning daromadlarini 
hisobga oluvchi schyotlarning yopilishi 
9010, 9020. 
9030 
9910 
 
4. Sotilgan maxsulot (tovar, ish va xizmat)larni tannarxini aniklash tartibi. 
Sotilgan tayyor mahsulotlar, tovarlar, bajarilgan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlarning 
tannarxi to‘g‘risidagi axborotlarni umumlashtirish quyidagi schyotlarda amalga 
oshiriladi: 
9110 “Sotilgan tayyor mahsulotlarning tannarxi”; 
9120 “Sotilgan tovarlarning tannarxi”; 
9130 “Bajarilgan ish va ko‘rsatilgan xizmatlarning tannarxi”; 
9140 “Davriy hisobda TMZ sotib olish / xarid qilish”; 
9150 “Davriy hisobda TMZ bo‘yicha tuzatishlar”. 

---

Tayyor mahsulotlar, tovarlar, ishlar, xizmatlar sotilganda, sotilgan tayyor 
mahsulotlar, tovarlar, ishlar, xizmatlarning tannarxi 9110 “Sotilgan tayyor 
mahsulotlarning tannarxi”, 9110 “Sotilgan tovarlarning tannarxi”, 9130 “Bajarilgan ish 
va ko‘rsatilgan xizmatlarning tannarxi” schyotlarining debetida tayyor mahsulotlarni 
(2800), tovarlarni (2900) hisobga oluvchi schyotlar bilan bog‘langan holda aks ettriladi. 
Hisobot davrining oxirida 9110 “Sotilgan tayyor mahsulotlarning tannarxi”, 9120 
“Sotilgan tovarlarning tannarxi”, 9130 “Bajarilgan ish va ko‘rsatilgan xizmatlarning 
tannarxi” schyotlari 9910 “Yakuniy moliyaviy natija” schyoti bilan yopiladi. 
Sotilgan mahsulot (tovar, ish, xizmat)larning tannarxini hisobga oluvchi schyotlar 
(9100)dan amalda foydalanish korxonada qo‘llaniladigan tovar-moddiy zaxiralarning 
hisob usuliga, ya’ni tovar-moddiy zaxiralarning uzluksiz yoki davriy hisobiga bog‘liq. 
Tovar-moddiy zaxiralarni uzluksiz hisobga olish usuli qo‘llanilganda har bir 
mahsulot yoki tovarning tannarxi uning ishlab chiqarish jarayonidagi harakatiga qarab 
xarajatlarni hisobga oluvchi schyotlarda to‘planadi. 
Tovar-moddiy zaxiralarni davriy hisobga olish usulidan foydalanilganda har bir 
mahsulot (tovar)ning tannarxi hisobot davri davomida vaqtinchalik 9140 “Davriy hisobda 
TMZ sotib olish / xarid qilish” schyotida yig‘iladi, biroq sotilgan mahsulotlar, 
tovarlarning haqiqiy tannarxini faqat TMZ inventarizatsiya qilingandan so‘ng aniqlash 
mumkin. 9150 “Davriy hisobda TMZ bo‘yicha tuzatishlar” schyoti - hisobot davrining 
oxirida 
inventarizatsiya 
natijasida 
TMZni 
mavjudligini 
aks 
ettirish 
uchun 
foydalaniladigan vaqtinchalik schyot. Ko‘rsatilgan schyotning debeti bo‘yicha TMZning 
kamayishi, krediti bo‘yicha TMZning o‘sishi TMZni hisobga oluvchi schyotlar (1000-
2900) bilan bog‘langan holda aks ettiriladi.
9150 “Davriy hisobda TMZ bo‘yicha tuzatishlar” schyotining qoldig‘i 9910 
“Yakuniy moliyaviy natija” schyotiga o‘tkazilishi orqali yopiladi. 
Sotilgan mahsulot (ish, xizmat)larning tannarxini hisobga oluvchi schyotlar 
(9100)ning bog‘lanishi