13-мавзу: корхоналарнинг молиявий барқарор-лигини ифодаловчи кўрсаткичлар таҳлили режа

Ав
Ках = --------------
Б

Ушбу кўрсаткичлар корхонанинг барча активларидаги асосий воситаларнинг улуши қанча эканлигини ифодалайди. Одатда асосий воситалар асосан ўз маблағлари (хусусий капитал) эвазига қопланиши лозим. Аммо бу ҳозирги корхоналарнинг молиявий аҳволи анча танг бўлиб турган пайтда асосий воситалар қиймати узоқ муддатли қарзлар эвазига ҳам қопланади.. Бундай холатларни утиш даврида ижобий баҳолаш мумкин.

Молиявий барқарорликни ифодаловчи асосий воситалар билан боғлиқ кўрсаткичлардан бири хусусий капиталнинг капиталлашганлик коэффициентидир. Бу кўрсаткични (Кхкк) аниқлаш учун асосий воситалар (Ав) суммасидан узоқ муддатли капитал қўйилмаларни (Умп) олиб ташлаб ўз маблағларининг (хусусий капиталнинг) (Ўм) қийматига бўлиш лозим:
Ав - Умп
Кхкк = ------------------
Ўм

Ушбу кўрсаткичлар хусусий капиталнинг қанча қисми асосий воситага сарф қилинганлиги ёки асосий воситаларнинг қанча қисми ўз маблағлари эвазига шаклланганлигидан далолат беради. Молиявий барқарорликни таъминлаш учун асосий воситалар суммасининг кўп бўлиши етарли эмас. У ҳали ҳеч нарсадан далолат бермайди. Таҳлилда амалга ошириладиган энг муҳим кўрсаткичлардан бири уларнинг таркибини ўрганишдан иборатдир. Асосий воситаларнинг аксарияти уларнинг фаол қисмига

тўғри келиши, фаол қисмининг асосийсини эса илғор жаҳон андозаларига тўғри келадиган технология ташкил қилиши лозим. У ҳолда асосий воситаларнинг ҳар бирининг тури бўйича самарадорлик кўрсаткичларини топиб таҳлил қилиш корхонанинг умумий самарадорлигининг ошишига ва ички имкониятларни ижобий ишга сафарбар қилишга олиб келади.

Асосимй воситалар билан боғлиқ кўрсаткичлар

Асосий воситалар-нинг барча мулкда-ги ҳиссасини ифо-даловчи коэффи-циенти (Кавҳ)		Ўз маблағи (хусусий капитал)нинг капиталлашганлик коэффициенти (Кумк)		Асосий воситалар жамғарилишининг интенсивлиги коэффициенти (Кин)		Асосий воситалар жамғарилишининг умумий коэффициенти (Кавжу)
Асосий воси- талар (Ав) Ках= ----------------- Б		Ав-Умп (узоқ муд датли пассивлар Кумк=------------------- Ўм		Ав.нинг жорий йилдаги эскириш сўммаси (Авжэ) Кин=---------------------- Ав		Асосий восита- лар эскириши (Авуэ) Кавжу=--------------------- Ав