13-tema. Payda saliǵI. Qosimsha qun saliǵI. Aksiz saliǵI

13.3. Jeńillikler hám olardıń túrleri
Dáramat (payda) salıǵın beriletuǵın jeńilliklerden 3 toparǵa bóliniwi múmkin.

1. 
   Tolıq azat etiletuǵın yuridikalıq tárepler hám olardıń dáramatları
   
2. 
   Waqtınsha azat etiletuǵın yuridikalıq tárepler hám olardıń dáramatları
   
3. 
   YUridikalıq táreplerdiń salıqqa tartılatuǵın dáramatlarınıń kemeytiriliwi.
   

1. Salıq esabındaǵı jeńillikler dep júritiledi.
Dáramat (payda) salıǵınan tómendegi yuridikalıq tárepler azat etiledi.
1. Protez-ortopediya ónimleri, inventarlar hám de mayıplar ushın xızmet kórsetiwge qánigelestirilgen yuridikalıq tárepler (tiykarǵı xızmeti túri boyınsha).
2. Mayıplardıń jámiyetlik birlespeleri, «Nuraniy» jamǵarması hám Ózbekstan» CHernobilshiler asossoсiyası múlkine, islewshiler sonıń 50 payızın mayıplar bolǵan, 1941-1945 urıs hám miynet veteranları quraǵan yuridikalıq tárepler (bunda sawda, dáldalshılıq, táminlew-satıw hám tayarlaw menen shuǵıllanatuǵın kárxanalar kirmeydi).
3. Den sawlıqtı saqlaw mekemeleri qasındaǵı óndiris ustaxanaları.

4. 
   Jazanı ótewshi mekemeler
   
5. 
   Sawda menen shuǵıllanmaytuǵın mekemeler buǵan byudjet qarjıları esabınan finanslastırılatuǵın qárejetlerin qaplaw ushın byudjetten dotaсiya alatuǵın kárxanalar, mekemeler, hayır-saqawat kórsetiwshi birlespeler, fondlar, xalıq-aralıq shólkemler kiredi.
   

2. Waqtınshalıq tómendegi yuridikalıq tárepler dáramat (payda) salıǵınıan azat etiw belgilengen. (1-yanvar 2006 jıl)
1. Jańadan shólkemlestirilgen diyxan (fermerler) xojalıqları hám jeke menshik kárxanaları, bulardan awıl xojılq ónimlerin óndiriw hám qayta islew, xalıq tutınıw tovarların óndiriw qurılıs materialları óndiriwden alǵan dáramat (payda)tan registraсiyadan ótgen waqtınan baslap 2-jıl múddetke:
2. SHet el investorları qatnasıwında jańadan shólkemlestirilgen eksport ushın ónim islep shıǵarıw, import ónimleriniń ornın basa alatuǵın ónim óndiriwshi kárxanalarǵa:

1. 
   Óndirilgen ónim kólemi 25 payızdan artıǵı balalar ushın ónimdi qurasa 5-jıl múddetke keyingi jıllarda ámeldegi stavkaǵa 2-ese kem kemeytirilgen stavkada salıq óndiriledi.
   
2. 
   Eger shet el investiсiyası kárxana ustav fondınıń 50 hám onnan artıq payızın qurasa 2-jıl múddetke salıqtan azat etiledi.
   

3. Awıl xojalıq ónimlerin óndiriw hám qayta islew (júzim hám miywadan vinolar, alkogol ishimlikler tayarlawdan basqa) xalıq tutınıw tovarları, qurılıs materialları, mediсina áspab-úskeneleri, awıl–xojılıǵı, jeńil, azıq-awqat sanaatı ushın áspab-úskeneler islep shıǵarıwshı, ekilemshi ónimlerdi qayta islewshi ustav fondındaǵı shet el investiсiyası 30 payızdan artıq bolǵan shet el invetorları qatnasındaǵı kárxanalar 2-jıl dawamında dáramat salıǵınan azat etiledi.
4. Ózbekstan Respublikası investiсiya dástúrine kiritilgen proektlerge kapital qarjılar jumsaytuǵın shet el investiсiyası qatnasıwındaǵı óndiris kárxanaları. Bular registraсiyadan ótgen waqıttan baslap 7-jıl múddetke.
5. Awıllarda jańa shólkemlestirilgen kárxanalar, sonday-aq, shet el investorları qatnasıwında (sawda, dáldalshılıq alıp-satıw, tayarlaw kárxanaları kirmeydi). Kárxanalar birinshi jılında azat etiledi, ekinshi jılı belgilengen stavkanıń 25 payızı, 3-jılı 50 payızı keyingi jılları tolıq stavkada dáramat salıǵı tóleydi.