15-Amaliy mashg‘ulot Mavzu: Texnologik mashinalarni ta’mirlash va texnik servis xizmat ko’rsatish asoslari bilan tanishish

Jihozni to’xtatish va ta’mirga topshirish 
Jihozni tasdiqlangan oylik reja grafik asosida to’xtatish va ta’mirga 
topshirish tsex boshlig’i tomonidan amalga oshiriladi. Ta’mirga 2-3 kun qolganda ishchi 
- xodimlar mashinani to’xtatib, yuvib tozalaydilar. So’ngra tok manbaidan uziladi, 
elektroshitdan saqlagichlar olinadi, «Extiyot bo’ling, odamlar ishlayapti!» mazmunidagi 
yozuv osiladi, mashina truboprovodlardan ajratiladi.
Ko’rik va kichik ta’mirda aniqlangan nuqsonlar, o’rta va kapital ta’mirga muxtoj 
detallarning nuqsonlar ro’yxati tuziladi. So’ngra omborda bo’lmagan detallarni 
tayyorlash buyurtmasi tuziladi. Mavjud detallar mexanik tomonidan ombordan olinadi.
Jihozni detallarga ajratishning umumiy qoidalari
Dastlab mashina tuzilishi mukammal o’rganildi, uni detallarga ajratish ketma -
ketligi aniqlanadi. 
Umumiy qoidalar quyidagilardan iborat:
- ajratishda shunday instrument va moslamalardan foydalanish lozimki, ulardan 
foydalanish yaroqli detallarni ishdan chiqarmasin; 
- avval alohida guruh va yig’ma birliklar ajratiladi, so’ngra ular alohida detallarga 
ajratiladi. Qiyin ajraladigan detallarni zo’riqtirmasdan, ehtiyot bo’lib ajratish lozim; 
- yig’ishni osonlashtirish uchun detallarni birikmadagi joylashuvini eslab qolish, 
ajratish ketma - ketligida yumshoq latta yoki yog’och ustiga joylashtirish, uyib 
tashlamaslik lozim; 
- detalga bolg’a bilan uning ustiga yog’och yoki metalldan tayyorlangan maxsus 
jismlarni qo’yib zarb berish. 
- bolt gayka, shaybalarni ajratgandan so’ng, yana o’z teshiklariga burab qo’yish, bir 
nechta bir xil detallarni simga o’tkazib bog’lab qo’yish. 
- yirik detallarni ta’mirlayotgan jihoz yoniga tokchalarga o’rnatish, uzoq
saqlanadigan bo’lsa moylash. 
Bir nechta bolt yoki shpilьka bilan mahkamlangan yig’ma birlikni ajratishda, dastlab 
ularning barchasini bo’shatish, so’ngra birin-ketin ochib olish lozim. 
Gayka qiyinchilik bilan buralsa, gaykaning ochilish tomoniga qarab bolg’a bilan 
ohista urish, 20-30 minut davomida kerosin bilan ho’llab qo’yish, kavsharlash lampasi 
yoki gaz gorelkasi bilan isitish lozim. 
Uzilgan shpilьka yoki vintni ajratish uchun dastlab unda parma yordamida teshik 
teshiladi va teshikka uch qirrali sterjenь kiritilib burab ochiladi. 
Agar singan bo’lak teshikdan chiqib turgan bo’lsa, undan yoriq ochiladi va otvertka 
bilan burab ochiladi. 
Shkiv, tishli g’ildirak va yulduzchalar mexanik yoki gidravlik s’emniklar yordamida 
ochiladi. S’yomnik bo’lmagan taqdirda ularga bolg’a yordamida yog’och bo’laklari 
orqali asta urib chiqariladi va so’ngra passatij yoki shplintader yordamidan shponkalar 
chiqarib olinadi.