15 mavzu. Empirik sotsiologik tadqiqot va uning metodlari

otsiologik tadqiqot dasturi va uning tarkibiy tuzilishi 
Empirik sotsiologik tadqiqot ob’ekti bo‘yicha o‘tkazilgan dastlabki tahlillar asosida 
mavjud maummoni tahlil qilish dasturi ishlab chiqiladi. Ilmiy dastur har qanday amaliy, 
nazariy sotsiologik tadqiqotning dastlabki zarur hujjati hisoblanadi. Dastur sotsiologik 
tadqiqot ob’ekti bo‘yicha ishchi farazni tekshirishga qaratilgan, shuningdek tadqiqot 
bo‘yicha ilmiy faraz, bajariladigan asosiy vazifalari va sotsiologik tadqiqotning metodologik 
asosi bayonlaridan iborat. Dastur mazmuni haqida qisqacha ma’lumot berilishi annotatsiya 
deb ataladi. 
Har qanday empirik sotsiologik tadqiqot dasturining umumiy talablari mavjud. 
Bularga, tadqiqotning asosiy maqsad va vazifalarini aniqlash; ishchi farazni ishlab chiqish; 
dasturni ishlab chiqish jarayonida kompyuter texnikasidan foydalanish kabilar kiradi. 
Sotsiologik tadqiqot dasturi ichki tuzilishi jihatidan quyidagi qismlardan iborat 
bo‘ladi:1. Nazariy - metodologik qism.1.1. Sotsiologik muammoni ishlab chiqish, tadqiqot 
maqsadi va vazifasini belgilash.1.2. Tadqiqot ob’ekti va predmetini belgilash.1.3. Asosiy 
tushunchalarni ishlab chiqish.1.4. Tadqiqot predmetining dastlabki taxminiy tahlili.1.5. 
Ishchi farazni ishlab chiqish. 
2. Amaliy sotsiologik tadqiqotni ish jarayoni qismi:2.1. Tadqiqotning umumiy 
rejasi.2.2. Asosiy amaliy ish jarayonlari.2.3. Tanlov ishlari.2.4. Dastlabki olingan 
sotsiologik ma’lumotlarni tahlil qilish usullarining tasnifi.2.5. Tadqiqot natijalarini 
umumlashtirish nazarda tutilgan yo‘nalishlar. 
3. Xulosa qismi.3.1. Tadqiqot natijalarining mazmunan tasnifi.3.2. Buyurtmachiga 
tadqiqot natijalarini taqdim qilish shakllari (asosiy xulosalardan iborat hisobot, amaliy 
takliflar, tavsiyalar va tadbirlardan iborat). 
Tadqiqotning maqsad va vazifasi. Dasturning ushbu qismida sotsiologik tadqiqot 
buyurtmachi va bajaruvchilar o‘rtasidagi munosabat o‘zaro kelishib olinadi. Tadqiqot uchun 
sarf qilinadigan xarajatlar: moliyaviy mehnat resurslari hisoblab chiqiladi.Sotsiologik 
tadqiqot maqsadi turlicha bo‘lishi mumkin. Masalan, muayyan ishlab chiqarish korxonasida 
mehnat unumdorligini ko‘tarish muammosini sotsiologik tadqiqot qilish zarur bo‘lsa, bunda 
asosiy maqsad mehnat unumdorligi pastligining asosiy sabablarini aniqlash, mavjud yashirin 
iqtisodiy imkoniyatlarni qidirib topish va mavjud shart-sharoitni o‘zgartirishdan iborat. 

---