16-ma’ruza: Birlamchi tibbiy yordam ko‘rsatish asoslari

Boldir  va  tovon  suyaklarining  shikastlanishlari.  Xususiyatiga  ko‗ra  ular  qiyshiq 

vintsimon,  ko‗p  parchalangan,  ko‗ndalang  (siljish  bilan  va  siljishsiz)  ko‗rinishda  bo‗ladi. 

Bunday  sinishlarda  ichki  yoki  tashqi  qon  ketishlar  yuz  berib,  ba‘zan  yo‗qotilgan  qon  miqdori 

ancha  katta  bo‗ladi.  Ko‗proq  chang‗ichilarda  va  piyodalarda  vintsimon  sinishlar  kuzatiladi. 

Sinishning  belgilari  –  kuchli  og‗riq,  oyoq  funksiyasining  buzilishi,  deformatsiya  va  oyoq 

uzunligining  qisqarishi,  ochiq  sinishlarda  teri  butunligining  buzilishi  va  suyak  siniqlarining 

chiqib qolishi, qon oqishi va boshqalar Suyak siniqlarini voqea sodir bo‗lgan joyda to‗g‗rilashga 

yo‗l  qo‗yib  bo‗lmaydi  va  bu  narsa  juda  qo‗pol  xato  hisoblanadi.  Boldir  suyagi  singanda  2  ta 

qo‗shni  bo‗g‗imlar  –  tizza  va  boldir-tovon  bo‗g‗imlari  mahkam  fiksatsiyalanadi.  Boldir-tovon 

bo‗g‗imi 90

0

C burchakda, tizza 180

0

C gacha yoyilib shinalanadi.  

Birinchi  yordam  yuqorida  ko‗rsatib  o‗tilgan  chora-tadbirlardan  tarkib  topib,  bunda 

quyidagi qoidani so‗zsiz bajarish talab qilinadi – tizza bo‗g‗imi 180

0

 ga yoyilishi,  boldir-tovon 

bo‗g‗imi  90

0

  burchak  ostida  shinalanishi  lozim,  ammo  o‗zboshimchalik  bilan  siniq  va 

chiqishlarni to‗g‗rilash mumkin emas.  

Tizza-tovon  bo‗g‗imi  va  tovonning  yopiq  shikastlanishlarida  birinchi  yordam  unga 

transport shinalarini qo‗yish va bemorni maxsus davolash muassasalariga olib borishdan iborat 

bo‗ladi.