18-mavzu O‘zbekiston mustaqilligi va ta’lim-tarbiyaga yangicha yondashuv
Download 90.47 Kb.
|
18-mavzu O‘zbekiston mustaqilligi va ta’lim-tarbiyaga yangicha yondashuv (Восстановлен)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ta’lim-tarbiya tizimini uzgartirmasdan turib, ongni uzgartirib bulmaydi. Ongni, tafakkurni uzgartirmasdan turib esa biz kuzlagan oliy matssad - ozod va obod jamiyatni barpo etib bulmaydi ”.
|
.ziyouz.com kutubxonasi
“Tarbiya biz uchun yo x;ayot yo mam ot, yo najot yo x^alo- kat, yo saodat yo falokat”. Abdulla Avloniy
olmaydi. Demak, xar yili bir necha yuz ming ayni 6aroFaT yoshidagi yoshlar kuruk umumiy nazariy bilim bilan ish topish muammosiga duch keladilar. Ular kayerga bormasin, kay xunarni tanlamasin, yigit yoshida, tulik urta ma’lumotga ega bulgan xolda, fakat shogird yoki kora ishchi bulib ishlash imkoniga ega edilar, xolos. Shuro tuzumining uysizligi, baFritoshligi, turachiligi yoshlarni shunday nochor axvolga solib kuygan edi. Istiklol tufayli, Prezident I.A.Karimovning jonkuyarligi va tashabbusi bilan nixoyat bu xatarli axvolga barxam berildi. 1997 yilda Uzbekistan Respublikasi Oliy Majlisi IX sessiyasida Prezident “Barkamol avlod - Uzbekistan tarakkiyotining poydevori” degan mavzuda nutk suzlab, mamlakatimizda ta’lim-tarbiya tizimini tubdan uzgartirish, uni yangi zamon talablari darajasiga kutarish, shu bilan usib kelayotgan avlodning kelajak xayotiga mustaxkam poydevor yaratish masalasini bayon kilib berdi. Uzbekiston Prezidenti ushbu nutkida va keyingi ma’ruzalarida yosh avlod tarbiyasining puxta uylangan va mukammal tizimini muxokamaga kuydi. Unga kura bola tarbiyasi oiladan, endi turmush kurishni rejalashtirayotgan yosh yigit-kizlar (bulFusi ota-onalar)ni oilaviy xayotga xozirlashdan boshlanib, onaning xomiladorlik payti, bola tuFilganidan 3 yoshigacha oilada tarbiyalanishi, 3-6 yoshda boFcha tarbiyasi, boshlayetich ta’lim, tayanch maktab, litsey-kollej va oliy ta’limdan to malaka oshirish, aspirantura, doktoranturagacha tulik uz ichiga kamrab oladi. Ayniksa, ilgarigi 11 yillik umumiy majburiy ta’lim urniga 9 yillik majburiy tayanch maktab va 3 yillik ixtiyoriy-majburiy (ukish - majburiy, kasb yunalishi buyicha tanlash - ixtiyoriy) kollej-litsey ta’limining yulga kuyilishi baloFat yoshiga yetib endi mustakil xayotga kirib kelayotgan yigit-kizlarni bugungi kunimiz uchun zarur bulgan muayyan kasb-xunarni egallab, kelajakka karab dadil kadam tashlashlari uchun real imkoniyat yaratib berdi. 1997 yil 27 avgust kuni kabul kilingan “Ta’lim tuFrisida”gi Uzbekiston Respublikasi K,onuni va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ga binoan ta’lim turlari: maktabgacha ta’lim, umumiy urta ta’lim, urta maxsus, kasb-uunar ta’limi, oliy ta’lim,oliy usuv yurtidan keyingi ta’lim, kadrlar malakasini oshirish va ularni sayta tayyorlash, maktabdan tashsari ta’lim shaklida belgilandi. Bulardan oliy ta’lim 2 boskichda: bakalavriat (4 yil) va magistratura (2 yil) kilib belgilandiki, natijada oliy toifali mutaxassislarning xam ijtimoiy-iktisodiy talablardan kelib chikadigan darajalanishi vujudga keldi. 216 “Ta’lim-tarbiya tizimini uzgartirmasdan turib, ongni uzgartirib bulmaydi. Ongni, tafakkurni uzgartirmasdan turib esa biz kuzlagan oliy matssad - ozod va obod jamiyatni barpo etib bulmaydi ”. Islom Karimov, Uzbekiston Prezidenti www.ziyouz.com kutubxonasi
Bugungi kunga kelib dasturda belgilangan birinchi va ikkinchi boskich talablari tulik xayotga joriy kilindi. Jumladan, 2004-2005 ukuv yilida respublikada 898 ta urta maxsus, kasb-xunar ta’limi muassasalari (831ta kasb-xunar kolleji va 67 ta akademik litsey) faoliyat kursatib, ularda jami 786 ming 295 ukuvchi ta’lim oldi. Shu ukuv yilida 171 ming 854 ukuvchi kasb-xunar kollejlarini bitirib ishlab chikarishga yul oldi, 7 ming 204 yosh yigit-kizlar akademik litseylarni tugatib, oliy ukuv yurtlariga xujjat topshirishdi. Endigi kunda akademik litsey va kasb-xunar kollejlari uchun barcha fanlardan maxsus darsliklar tayyorlash, ukituvchi kadrlar malakasini oshirish, yangi pedagogik va axborot texnologiyalarini ta’lim jarayoniga keng tatbik kilish, kasb-xunar kollejlari bitiruvchilarini uz egallagan mutaxassisligiga muvofik ish bilan ta’minlashni yaxshilash va ta’lim bilan ishlab chikarishni uzaro muvofiklashtirish kabi dolzarb masalalarga borgan sari jiddiy e’tibor karatilmokda. Bugun respublikada 18 yoshgacha bulgan yigit-kizlar 10 milliondan oshik bulib, mamlakat axolisining 40% ini tashkil kiladi. Yukorida kiskacha aytib utilganidek, mustakillik yillarida ularni tarbiyalash va mustakil xayotga tayyorlash buyicha salmokli ishlar amalga oshirildi va oshirilmokda. “Ta’lim tuFrisida”gi Uzbekistan Respublikasi K,onuni va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ning birinchi va ikkinchi boskichlarining amalga oshirilishi bilan mamlakatimiz bu soxada jaxon standartlariga tenglashib olganligi sir emas. Ammo xali oldinda kilinadigan ishlar kup. Avvalo, tan olib aytish lozimki, jaxonning eng rivojlangan mamlakatlarida xam mutaxassislar e’tirof etishicha ta’lim- tarbiya tizimining axvoli konikarli emas. Ayniksa, yosh avlodning ma’naviy-axlokiy tarbiyasida muammolar bir talay. Shunday bir xolatda ajdodlarimizning ta’lim - tarbiya soxasidagi boy ma’naviy merosidan unumli foydalanib bu yunalishda milliy ma’naviyat va jaxon madaniyati an’analari uYFunligini ta’minlash ustida xali kup izlanishlar olib borish lozim buladi. Talabalarga tayyorgarlik uchun yordamchi materiallar: Download 90.47 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|