19-var Sug’orish turlari: namiqtiruvchi, namiqtiruvchi-sho’r yuvish, maxsus, muntazam, nomuntazam, liman sug’orish, yalpi (yoppasiga) sug’orishlar

27-BILET 2-SAVOL JAVOBI- ÒSIMLIK HAYOTIDA ATMOSFERA VA TUPROQ HAVOSINING AHAMIYATI-Karbonat angidrid gazi tabiatda katta ahamiyatga ega bo'Ub, u yashil o'simliklar oziqlanishi uchun zarurdir. Shuningdek, u yerning issiqlik balansini tartibga solib turadi. 1000—1200 km balandlikda atmosfera asosan kislorod va azotdan, undan yuqorida 2500 km gacha bo'lgan qismida geliy gazidan, 2500 km dan yuqorida esa eng yengil gaz vodoroddan iborat. Demak, kishilar va barcha tirik organizm uchun havo nafas olish uchun zarur. O‘simliklarda nafas olishga qaraganda, fotosintez jarayoni bir necha bor faolroq o‘tadi. Shuning uchun ham o‘simliklarda 36 organik moddalar to‘planadi. Fotosintez jarayonida o‘simliklar atmosferadan 1 uglerod o‘zlashtirsa, ayni vaqtda 2 t erkin kislorod ajralib chiqadi. Tuproq havosining tarkibi vaqt-vaqti bilan o‘zgarib turadi. Tuproq havosi tarkibidagi СO2 miqdorining ortishi bilan O2 miqdori kamayadi. Kislorod tuproq tipiga qarab, 2–3 % gacha kamayadi, CO2 miqdori esa 10% gacha ortadi. Tuproq havosining tarkibi va miqdori ekinlar turiga, haroratga, namlikka va uning aeratsiyasiga bog‘liq. Atmosfera va tuproq havosining almashinishi tezligiga, ekinlarni parvarish qilish agrotexnikasi ta’sir etadi. Yerlarni o‘z vaqtida haydash, sug‘orish, ekin qator oralarini ishlash, tuproqda havo almashinishini tezlashtiradi. O‘simlik ildizining nafas olishida va aerob mikroorganizmlar faoliyatida tuproq havosidagi kislorod nihoyatda zarur

27-BILET 3-SAVOL JAVOBI-IQLIM MINTAQALARI VA GIDROMODUL RAYONLAR-Iqlim mintaqalari - Yer yuza sila kenglik boʻylab yoki kenglikka yaqin yoʻnalishda choʻzilgan, birbirlaridan quyoshning nur energiyasi bilan isitilishiga hamda atmosferadagi havo harakatlariga koʻra farq qiluvchi zonal mintaqalar. I.m.ning hosil boʻli-shiga asosiy sabab Yerning kurra (shar) shaklida ekanligidir. Yer yuzida ekvatorial, 2 subekvatorial (Shim. va Jan. yarim sharlar uchun), 2 tropik, 2 subtropik, 2 moʻʼtadil, subarktika, sub-antarktika, arktika va antarktika I.m. ajratilgan.[1]Gidromodul boʻyicha rayonlashtirish —sugʻoriladigan yerlar maydonini qishloq xoʻjaligi ekinlari suv talabligi, mexanik tarkibi, sizot suvlari sathi chuqurligiga qarab mintaqalarga ajratish. Gidromodul boʻyicha rayonlashtirish sugʻorish kanallarining hisob-kitoblari va suvdan foydalanishni rejalashtirish va boshqarish uchun zarur. Barcha sugʻorish va suv berish normalari, suv berish oraligʻidagi davr, yaʼni gidromodul ordinatalari egat bilan sugʻorish uchun belgilanadi. Tuproqning mexanik tarkibi yengil, grunt suvlari chuqur boʻlsa, sugʻorish normasi kattaroq belgilanadi, suv berish normasi esa kichik, ammo soni koʻproq (suv berish davri choʻzilgan) boʻladi. Tuproq mexanik tarkibining ogʻirlashuvchi va grunt suvlarining koʻtarilishi bilan sugʻorish normasi kamayadi va suv berish normasi ortadi. Sug‘orish gidromodul grafigini tabaqalashtirish, fermer xo‘jaligidagi asosiy ekinlarning sug‘orish me’yrlari, sug‘orishlar orasidagi davri, muddatlari va davomiyligiga ayrim o‘zgartirishlar kiritish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Bunda g‘o‘za uchun sug‘orish muddatlarini 7-15, beda uchun 4-16 kungacha o‘zgar- tirilishiga ruxsat etiladi. Sug‘orishlarning o‘rtacha kuniga g‘o‘za uchun 3-4 kunga, makkajo‘xori va beda uchun 4-5 kunga o‘zgartirish mumkin