2. amaliy dars. Hududni vertikal rejalashtirish. Tikka rejalashtirish va uning vazifalari

V = (

h) F/4 
Bu yerda: h - kvadratdagi ishchi balandliklari; 
F - kvadrat yuzasi, m
2
. 
Nol chizigi kesib o’tgan to’liqsiz kvadrat qarama-qarshi noto’gri yarim 
prizmalarda 
V = (h
1
+h
2
) F/4 
Agar nol chizig’i qo’shni kvadrat tomonlaridan o’tsa, unda R yuzali 
uchburchak asosli piramida 
V = hF
2
/ 3 
Bosh burchakli asosli piramida 
1 1 
1 
V = ----- F
3
 (h
1
 + h
2
) + ------ F ”
3
h
2
 + ----- F ””
3
(h
2
 + h
3
) 
3 3 3 
Jami tuproq ishlarini xisoblash uchun kartogrammaning osti va enidagi 
qismida 2 ta grafa chizilib, unda biriga surilgan va ko’milgan xajmlar eziladi, 
umumiy xajmi kator va ustundagi tuproq xajmining tengligi tuproq xajmini tugri 
xisoblanganligini kursatadi. Tuproq xajmini xisoblashda uylarning poydevoridan, 
yertulasidan va muxandislik kommunikatsiyalari etkizishdan chikkan tuproq 
xajmini xam xisoblash kerak. 
Ular quyidagi formulalar yordamida taxminan aniqlanadi: 
1. yyertulasiz imoratlar uchun: 
Q = (1+R/100) 

 bNI 
Bu yerda: R - tuproqni yumshatish natijasida yoldirilgan qismi (1-7%);
b va l – poydevorning eni va bo’yi, m; 
N - chuqurligi, m. 
2. yerto’lali imoratlarning tuproq xajmi: 
Q = (1+R/100) 

FN

Bu erda: R - yertulaning yuzasi m; 
N

- yerto’laning chuqurligi, m: 

---

3. Muxandislik kommunikatsiyalarini yetqizishdan chiqqan tuproqning 
xajmi: