2-боб. Ер ишлари технологияси ва механизациялаш § 10. Грунтларнинг ќурилиш ћоссалари


Грейдерларнинг иш унумдорлигини ћисоблаш


Download 3.39 Mb.
Pdf ko'rish
bet58/98
Sana18.11.2023
Hajmi3.39 Mb.
#1784689
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   98
Bog'liq
2.боб 10-26пр

19.3.Грейдерларнинг иш унумдорлигини ћисоблаш 
Грейдернинг иш унумдорлиги ер иншоотининг кўндаланг кесимига, 
грунт ва унинг ћолатига, трактор ва грейдер ќувватига, ишланаётган 
участка узунлигига, машинист малакасига, мећнатнинг тўѓри ташкил 
ќилинишига ва ћоказоларга борлиќ. 
Бажариладиган иш турига ќараб грейдернинг иш унумдорлиги м
3
/соат; 
м
2
/соат ифодаланади.


158 
 Майда тармокдаги каналлар кесимини ќазишда, таглик, валиклар 
тўкмасини ћосил ќилишда, ўсимлик ќатлами грунтини ќирќиб олишда иш 
унумдорлиги худди даврий (циклик) ћаракатдаги машиналар учундек
бирликларида ифодаланади (м
3
/ с, м
з
/сменада): 
У
гр
=V
гр
 n
гр
 К
в 
бу ерда V
гр
 f L- грейдернинг L- узунликдаги сурилмада битта ўтишда 
ковлаб оладиган грунт ћажми, (м
3
); п
гр
- грейдернинг 1 соатдаги 
утишлари сони; К
в
- иш вактидан фойдаланиш коэффициенти; f
киринди кўндаланг кесимининг юзаси, м
2

Грейдер билан ер текислашда ва грунтларни ёйишда иш 
унумдорлигини узлуксиз харакатдаги машиналар сингари юза бирликларида 

2
/ с, га/с) ифодалаш мумкин: 
У
тек
гр
=
m
К
v
К
sin
б
в
иш
еп

 
бу ерда К
еп
- ўтиш жойларини тусиш коэффициенти (К
еп
=0,8 ); т - 
бир жойдан ўтишлар сони, нотекисликлар ва ёйишда юза сифатига 
ќўйиладиган талаблар табиатига караб белгиланади =1...4); v
иш
- 
грейдер иш тезлиги. 
Грейдерларнинг иш унумдорлигини ошириш учун киринди кундаланг 
кесимининг юзасини кенгайтириш (кесиш чукурлиги ва энини орттириш) 
лозим; Грейдернинг юкори харакат тезлигини куллаш: бурилишлар сони ва 
салт юришларни камайтириш (ёки тўлик йўл ќўймаслик); машинадан ваќт 
бўйича фойдаланишни яхшилаш ва унинг умумий К
в
 ни кўтариш. 
Грейдер билан баъзи операцияларни бажаришда ишчи органлари 
ћолатининг схемаси 19.3.1-расмда кўрсатилган. 


159 
19.3.1-расм. Турли хил ишларни бажаришда грейдер ишчи 
ускунасининг ўрнатилиш ћолатлари: 
а- узунлиги 4 м гача бўлган ќияликларни текислаш; б-канал кўндаланг кесимини 
ќазиш; в- челлар ћосил ќилиш; г- грунт йўллар тўкмасини ћосил ќилиш (г

-грунтни 
ќирќиб олиш; г
2
, г

- йўл тўкмасини текислаш); д- грунтни чеккага суришда ўтишлар 
сонини аниќлвш схемаси (д
1
, д
2
, д
3
-грунтни ўртадан чеккага суриш кетма-кетлиги); е- 
ќияликда трасса ћосил ќилиш схемаси.


160 
Грейдернинг ишчи органи агрегатнинг ћаракати мобайнида грунтни 
тўхтовсиз равишда кесиши, суришидан улар мазмунан узлуксиз ћаракатдаги 
механизмлар ћисобланади.
Шундай бўлса ћам участка охирида орќага ќайтиш учун бурилишларда 
грунт кесишдаги танаффуслар туфайли грейдерлар кўпинча циклик (даврий) 
ћаракатдаги машиналар сифатида кўриб чиќилади. 
Грейдер иш унумдорлигига ва грейдерчи мећнатининг унумига 
таъсир этувчи, ишлаб чиќаришда ташкилий-технологик жићатдан 
таъсирларини камайтириш мумкин бўлган асосий факторлар: 
-машина ва иш участкасини яхшилаб тайёрлаш; 
-иш юритишнинг рационал схема ва усулларини ќўллаш ћисобига бекор 
туриб ќолишни ва унумсиз ќатновларни минимумга тушириш; 
-машинист эксплуатация ќилиш учун зарур материаллар билан
-машинани бевосита иш участкасининг ўзида ёнилѓи-мойлаш 
материаллари билан таъминлаш; 
-бенуќсон асбобларга эга бўлиш, ушбу участкада ишни ташкил 
ќилиш лойићаси билан танишиши ва ишни бажаришнинг технологик 
тартибига ќатъий риоя ќилиш; 
-комплекс механизацияни ќўллаш ва грейдерлар звеносида
ишловчиларнинг сонини учтагача ошириш, уларнинг ћар биридан
махсус ишларда фойдаланиш; 
-грейдерчи машинанинг тортиш ќувватидан яхши фойдаланиб, бир
ќатновда ќирќиладиган ёки суриладиган грунтнинг миќдорини бир
йўла оширишга ћаракат ќилиши; 
-грейдернинг энг катта унумдорлигига ћамда ушбу учаеткада ишнинг 
тамом бўлиш муддагига мос равишда ќатнов йўлининг узунлиги ва энини 
ошириш. Ишланадиган участканинг узунлигини ћар ќандай ўзгартириш 
лойића топшириѓи билан мосланиши лозим; 
-ћаракат тезлигини ошириш ћамда иш белгилари паст бўлган 
жойларда иш участкаларини туташтириш (бу туташтирувчи чокларнинг 


161 
узунлигини ќисќартириш) ћисобига бурилишларга ва туташган жойларни 
айланиб ўтишга кетадиган ваќтни ќисќартириш;
-машинани моћирлик билан бошќариш, отвални ўрнатишнинг рационал 
бурчагини танлаш, грейдернинг эртиш ќувватидан тўла фойдаланиш 
ћисобига юќори тезликда ишлаш. Грейдерчи отвални ўрнатишда 
машинанинг барча конструктив имкониятларидан фойдаланиши, грунтни 
ќирќиш ва суришга кам куч сарфланишига ћамда грейдернинг умумий 
унумдорлигини ошишига эришиши лозим; 
-грейдерни эксплуатация ќилишнинг техник ќоидаларига риоя ќилиш, 
оператив режалаштириш ва бошќаришни ташкил ќилиш, грейдерлар ишини 
ћисобга олиш;
ќурилишда грейдер ишларини бажаришда, комплекс бригадаларда 
хўжалик ћисобини жорий ќилиш; 

Download 3.39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   98




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling