2. Don zararkunandalari Zararkunanda kemiruvchilar va qushlar

50-rasm. Uy parvonasi (Pyrolis farinalis L).
K apalak yirik (17–20 mm) qanoti (yozilganda) 38-40 mm. deyarli barcha to’plamlar tungi hayot faoliyatiga ega. Qurti kulrangqizg’ish tusda, kattaligi 20–28 mm. Mamlakatimizda zararkunanda to’plamlarning 3 mingdan ortiq turi aniqlangan bo’lib, don o’simliklariga jiddiy zarar yetkazadi. 51-rasm. Don to’plami (Hadena basilinea Schiff).
Q urtlari donni yig’ib olish paytida omborlarga ham tushib qoladi va donni ifloslantirib yuboradi. Qurtlari don massasi, tuproq va boshqa joylarda g’umbaklikka o’tadi.
Kanalar o’rgimchaksimonlar sinfiga mansub bo’lib, 6000 dan ortiq turi mavjud. Ularning ko’pchiligi o’simlik va hayvon organizmi parazitlari hisoblanadi.
52-rasm. Kanalar (Acarina).
1. Don mahsulotlari bilan bevosita oziqlanuvchi.
Kanalarni hayot tarzi va zarar keltirishiga ko’ra ikki guruhga bo’lish mumkin:
Bu guruh kanalarining yuqori jag’i yaxshi rivojlangan bo’lib, don bilan bemalol oziqlana oladi. Faqatgina suyuqlik bilan oziqlanuvchi, ularning og’iz bo’shlig’i sanchuvchi-so’ruvchi tipda bo’lib, o’simlik va hayvon organizmiga yopishib oladi va so’ra boshlaydi.
Saqlashda kanalar donga quyidagicha zarar yetkazishi mumkin:

• 
  don bilan oziqlanadi;
  
• 
  don, un va yormani o’zining hayot faoliyati chiqindilari bilan
  

(po’sti, eksprementlari, o’limtiklari) ifloslantiradi;

• 
  mahsulotda yoqimsiz hid hosil qiladi, rangi va ta’mi o’zgaradi;
  
• 
  don massasida qo’shimcha issiqlik va namlik hosil qiladi; – mikroorganizmlar rivojlanishiga qulay sharoit keltirib chiqaradi; – don murtagini zararlaydi va unishini pasaytiradi.
  

Kanalar o’simliklarni ekin maydonida ham kuchli zararlaydi. Quyida keng tarqalgan ba’zi turlari bilan tanishib chiqamiz.
Don massasi, don, un, yorma, saqlanadigan inshootlarda uning quyidagi turlari keng tarqalgan.