2. Elektromexanikaning qonunlari va uning asosiy ko‘rsatkichlari

7.Transformatorning foydali ish koeffitsienti.
Transformatorni quvvat isroflari cho‘lg‘amlaridagi elektrik isroflarga va magnit o‘zakdagi magnit isroflarga bo‘linadi. Cho‘lg‘amlardagi uyurma toklar hisobiga hosil bo‘lgan quvvat isroflari uncha katta bo‘lmaganligi sababli ularni cho‘lg‘amlardagi elektrik isroflarga qo‘shib hisoblanadi. Bundan tashqari transformatorning rostlovchi cho‘lg‘amlarida va konstruktiv elementlarida sochilish magnit oqimi hisobiga uyurma toklar hosil bo‘ladi va qo‘shimcha quvvat isroflarini keltirib chiqaradi. Quvvatning bu isroflari tokning kvadratiga proporsional bo‘lganligi sababli ularni ham elektrik isroflarga qo‘shib hisoblanadi. Qisqa tutashuv qarshiligining aktiv tashkil etuvchisini tajribada aniqlangan qiymati, yuqoridagi qo‘shimcha isroflarni ham o‘z ichiga oladi. Quvvatning magnit isroflari yuklama o‘zgarganda biroz o‘zgarishi mumkin, shuning uchun davlat standarti magnit isroflarni salt ishlash rejimining quvvati R₀ ga teng deb qabul qilishni tavsiya etadi. Quvvatning qo‘shimcha elektrik isroflarini transformatorning cho‘lg‘amlaridagi qisqa tutashuv quvvati R_q ga teng deb hisoblanadi. Agar transformatorning yuklamasi nominal yuklamadan farq qilsa, u holda yuklamaning II_n qiymatlaridagi elektrik isroflarni R_k ga teng deb qabul qilinadi, bu erda K_yuk yuklanish koeffitsienti deyilib, quyidagicha aniqlanadi.
K_yuk =I₂/I_2n. (4.15)
Shunday qilib, nominal kuchlanish ostida ishlayotgan transformatordagi quvvat isroflarining yig’indisi, R_=R_mg+R_el=R₀+K²_yuk R_k (4.16)
Isteomolchiga uzatilaetgan foydali quvvatni Davlat standarti bo‘yicha quyidagicha hisoblanadi. R₂=K_yuk S_nsos₂ (4.17)
Bu formulada yuklama o‘zgarganda ikkilamchi kuchlanishni bir oz o‘zgarishini hisobga olinmaydi. Yuqorida aytib o‘tilganlariga asosan transformatorning foydali ish koeffitsienti
= (4.18)
Transformatordagi o‘zgaruvchi quvvat isroflar, yaoni elektr isroflar o‘zgarmas, magnit isroflarga teng bo‘lganda foydali ish koeffitsienti  eng katta qiymatiga erishadi.