2-lekciya: Go’sh kárxanalari ha’m Soyılatuǵın haywanlardı da’stlepki qayta islewdin’ tiykarg`ı texnologiyası ha’m gigienası Reje

Shókkish járdeminde hushsizlantiriw
Onıń ushın salmaǵı 2, 5 kg, dástesi 1 m uzınlıqta bolǵan aǵash shókkishten paydalanıladı. Molotok (shókkish) menen, baylanısqan molni mańlayın ortasına (shep qulaqtan oń kózge, oń qulaqtan shep kózge ketken eki sızıqtı kesilisken jayına ) urıladı, bul urılıw nátiyjesinde miydiń sezim orayı isten shıǵadı, lekin háreket orayı zálellanmaydi, usınıń sebepinen júrek qan tamır sisteması hám muskullar háreketi saqlanıp qaladı. Buyımlardı bunday hushsizlantirishda deneni qansızlanishi jaqsı keshedi. Bul usıldı kemshiligi sonda mańlay súyekin zıyanlanıwı menen birgelikte, bas miyaga qan quyilishi da júz boladı mıy azıq-túlik retindegi ma`nisin pasaytiradi.
Qanjar menen qansızlantiriw
Bul usıl elektr tokı menen hushsizlantirishnin’ múmkinshiligi bolmasaǵana isletiledi.
Bunda molnin’ shaqları jıp menen baylanisıp, jıptı uchi polga ornatılǵan halqadan ótkeriledi, sonnan keyin qassap qanjardı jelke súyeki menen birinshi moyin omırtqası atlantnin’ ortasından ótkerip uradi hám arqa miyaga tásir etedi, nátiyjede haywan háreketsiz jaǵdayǵa keledi, biraq bayqaǵıshlıǵı joǵalmaydı. Bul waqıtta haywandıń háreket qılıw hám dem alıw orayları “paralich” bolıp, qan oqizish jaqsı bolmaydı. Haywan háreketlanmasada awrıwdı sezedi.
Otuvchi apparat menen hushsizlantirish
Bul usıl Germaniyada keyingi payıtlarda AQShda qollanila basladı. Onıń ushın arnawlı topanshaǵa metall sterjen (kósher) jaylanıp mańlaydıń mıy maydanına otiladi, bul kósher terini hám mańlay súyekin kesip ótip, miyani qattı qatlam perdesine urıladı. Bul waqıtta mıy ziyanlanmaydi lekin mıy qabıǵına quyilgan qan miyani azıq awqat ushın isletiw ma`nisin pasaytiradi. Biraq haywandı otuvchi apparatlar menen hushsizlantirishda miynet ónimliligi talay tómen bolıp, bul usıl awıl xojalıǵında kem isletiledi.
Gaz járdeminde hushsizlantiriw
Kóplegen mámleketlerde atap aytqanda Daniya Gallandiya hám basqa mámleketlerde shoshqalarni hushsizlantirish ushın karbonad angidrid gazınan paydalanıladı. Onıń ushın shoshqalar, hawa quramında 60 -65% karbonad angidrid gazı bolǵan karidordan ótkeriledi. Shoshqalar karidordan ótiw waqtı 40 -50 sekund karbonad angidrid aralasǵan hawadan nápes aladı hám hushsizlanib yiqiladi, keyin shoshqalar transpartyor járdeminde soyıw, qayta islew sexiga ótkeriledi. Bul gazdıń dáregi, qurǵaqlay muz esaplanadı. Bul usıl bizni mámleketimizde keń engizilmegen.